Trong bối cảnh thị trường tài chính tiêu dùng Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ, việc xây dựng các giải pháp phát triển lành mạnh và bền vững là vô cùng cần thiết. Những giải pháp này không chỉ giúp củng cố cơ sở hạ tầng tài chính mà còn góp phần nâng cao trải nghiệm của người tiêu dùng, đảm bảo an toàn và minh bạch trong việc thực hiện các hoạt động tài chính. Trong phần 3, bài viết sẽ đưa ra một số giải pháp đề xuất để phát triển thị trường tài chính tiêu dùng một cách bền vững và hiệu quả.
Tài chính tiêu dùng: Bài học cho Việt Nam từ các quốc gia khác (Phần 3)
Đối với các cơ quan quản lý
Hoàn thiện hành lang pháp lý về tài chính tiêu dùng
Các cơ quan quản lý cần tiếp tục hoàn thiện hành lang pháp lý để quản lý và giám sát các công ty tài chính. Điều này bao gồm việc đặt ra các quy định về chuẩn mực an toàn, minh bạch thông tin, tiếp thị sản phẩm và quản trị rủi ro.
Khung pháp lý cần được thiết lập để bảo vệ người tiêu dùng, đặc biệt là người tiêu dùng tài chính, khỏi những rủi ro không mong muốn. Ngoài ra, cần tạo điều kiện thuận lợi cho các sản phẩm tài chính gắn với công nghệ nhằm tăng khả năng tiếp cận dịch vụ tài chính của người dân và doanh nghiệp.
Hoàn thiện hành lang pháp lý
Tăng cường giám sát trong lĩnh vực tài chính tiêu dùng
Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) cần tăng cường giám sát và quản lý để hạn chế rủi ro và nợ xấu trong lĩnh vực tài chính tiêu dùng. Điều này đặc biệt quan trọng khi nền kinh tế đang đối mặt với nhiều khó khăn do dịch bệnh.
Cụ thể, cần sửa đổi Thông tư 43/2016/TT-NHNN về quy định cho vay tiêu dùng của các công ty tài chính theo hướng nâng hạn mức tổng dư nợ cho vay đối với một khách hàng để đáp ứng tốt hơn nhu cầu của khách hàng. Đồng thời, cần xem xét cho phép các công ty tài chính sớm tiếp cận với dữ liệu dân cư quốc gia để thuận tiện trong việc xác minh khách hàng (KYC).
Tăng cường giám sát trong lĩnh vực tài chính tiêu dùng
Bổ sung các điều luật về tài chính số
Trong quá trình sửa đổi Luật các Tổ chức Tín dụng, cần quan tâm đến việc bổ sung và làm rõ các nội dung quan trọng như chia sẻ thông tin – dữ liệu khách hàng, tài chính tiêu dùng số, an ninh mạng và an toàn thông tin, phê duyệt tín dụng online. Điều này sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của tài chính số và đảm bảo an toàn thông tin trong bối cảnh chuyển đổi số mạnh mẽ.
Tạo điều kiện phát triển cho các công ty tài chính quy mô vừa và nhỏ
Cần tạo điều kiện cho các công ty tài chính quy mô vừa và nhỏ phát triển, nhằm tăng tính cạnh tranh và giảm rủi ro tập trung vào một số ít công ty lớn. Việc này có thể được thực hiện thông qua việc thu hút vốn từ nhà đầu tư nước ngoài và tiếp nhận nguồn vốn ưu đãi quốc tế. Điều này sẽ giúp giảm lãi suất, tăng đa dạng về sản phẩm – dịch vụ, mang lại nhiều lợi ích hơn cho người tiêu dùng và nền kinh tế.
Hoàn thiện cơ sở dữ liệu về hệ thống dân cư quốc gia
Sớm hoàn thiện cơ sở dữ liệu dân cư quốc gia sẽ giúp thúc đẩy tiến trình phát triển tài chính số, ngân hàng số và thanh toán không tiền mặt. Điều này sẽ tăng hiệu quả hoạt động của các công ty tài chính, đặc biệt trong các khâu như eKYC, chia sẻ thông tin, dữ liệu và phát triển hệ sinh thái số. Việc này cũng giúp đánh giá chính xác khả năng trả nợ của khách hàng, từ đó giảm thiểu rủi ro cho các công ty tài chính.
Đối với các công ty tài chính tiêu dùng
Điều chỉnh chiến lược kinh doanh
Các công ty tài chính cần rà soát và điều chỉnh chiến lược kinh doanh phù hợp với xu hướng thị trường trong và sau dịch bệnh. Điều này bao gồm việc phát triển các sản phẩm và chính sách phù hợp với thị hiếu và nhu cầu mới của khách hàng. Các công ty cũng cần xây dựng và thường xuyên đánh giá các kịch bản thị trường để có thể lường đón và kiểm soát rủi ro, nâng cao hiệu quả hoạt động.
Điều chỉnh chiến lược kinh doanh
Phát triển nền tảng công nghệ
Chú trọng phát triển các nền tảng công nghệ phục vụ cho vay tiêu dùng, giảm chi phí và tăng năng suất lao động. Các công ty tài chính cần phối hợp phát triển các mô hình kinh doanh mới như Fintech, cho vay ngang hàng (P2P lending) và Mobile Money. Điều này không chỉ giúp tăng tính cạnh tranh mà còn mang lại sự tiện lợi và linh hoạt cho khách hàng.
Quản trị rủi ro của các tín dụng
Trong bối cảnh chất lượng tín dụng suy giảm do tác động bởi dịch bệnh, các công ty tài chính cần chú trọng quản trị rủi ro tín dụng và hoạt động, đặc biệt là rủi ro đạo đức. Điều này bao gồm việc thường xuyên đánh giá lại chất lượng danh mục cho vay, cải tiến phương pháp phân tích và chấm điểm tín dụng nhằm tăng cường khả năng giám sát rủi ro tín dụng.
Quản trị rủi ro của tín dụng
Tối ưu hóa chi phí
Để thu hút khách hàng và tăng tính bền vững, việc giảm chi phí, từ đó thúc đẩy các hoạt động, cân đối phù hợp giữa lãi suất và rủi ro là điều vô cùng cần thiết. Với mức lãi suất hợp lý, các công ty tài chính dễ dàng hơn trong việc thu hút người dân vay tiêu dùng và góp phần giảm rủi ro không trả được nợ.
Đẩy mạnh giáo dục tài chính tiêu dùng
Các công ty tài chính cần tham gia giáo dục tài chính cho người tiêu dùng và thực hiện tốt việc minh bạch thông tin. Nhân viên tín dụng cần cung cấp thông tin đầy đủ và chính xác về hợp đồng tín dụng, tuân thủ quy định nhắc nợ và thu hồi nợ. Theo kinh nghiệm quốc tế, khi kiến thức và trình độ của người dân cũng như lao động trong mảng tín dụng tiêu dùng tăng lên, khả năng tiếp cận tài chính tăng, giúp đẩy lùi tín dụng đen và giảm nợ xấu.
Phát triển đội ngũ nhân sự
Quan tâm xây dựng và phát triển đội ngũ nhân sự để phát triển hiệu quả và bền vững. Đội ngũ cán bộ là yếu tố quan trọng quyết định hiệu quả kinh doanh của các công ty tài chính. Do đó, cần chú trọng đào tạo cán bộ, đặc biệt là kỹ năng phân tích tín dụng tiêu dùng, chăm sóc khách hàng, đòi nợ, tư vấn và kỹ năng ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động.
Lời kết
Sự phát triển lành mạnh và bền vững của thị trường tài chính tiêu dùng Việt Nam đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý và các công ty tài chính. Hoàn thiện hành lang pháp lý, tăng cường quản lý rủi ro, phát triển công nghệ và giáo dục tài chính cho người tiêu dùng là những giải pháp quan trọng nhằm đảm bảo thị trường tài chính tiêu dùng phát triển ổn định, minh bạch và bền vững.