Trần Thanh Hà

Trong những năm gần đây, mô hình cho vay ngang hàng (Peer-to-Peer Lending – P2P Lending) đã phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam. Tuy nhiên, cùng với sự bùng nổ của công nghệ tài chính (Fintech), nhiều nguy cơ tiềm ẩn cũng đã xuất hiện, đòi hỏi sự cẩn trọng và hiểu biết sâu sắc từ phía người dùng. Đài truyền hình HTV9 đã có cuộc trao đổi với ông Vũ Anh Tuấn – Tổng Thư ký Hội tin học Thành phố Hồ Chí Minh và CEO của Fiin về nền tảng cho vay trực tuyến và những thách thức đang đối mặt. 

Tiềm năng phát triển của lĩnh vực fintech tại thị trường Việt Nam

Fintech, viết tắt của công nghệ tài chính, đã và đang thay đổi cách thức mà các dịch vụ tài chính được cung cấp và sử dụng trên toàn thế giới. Tại Việt Nam, khoảng một năm trở lại đây, mô hình cho vay ngang hàng bắt đầu phổ biến, đánh dấu một bước phát triển quan trọng trong ngành tài chính công nghệ. Theo thống kê của Câu lạc bộ Fintech Việt Nam, vào năm 2018, chỉ có khoảng 40 công ty hoạt động trong lĩnh vực này. Đến năm 2019, con số này đã tăng lên hơn 150 công ty.

Với hơn 20 triệu người sử dụng Internet, Việt Nam trở thành một thị trường tiềm năng cho sự phát triển của Fintech. Các nền tảng cho vay ngang hàng giúp người vay tiếp cận vốn một cách nhanh chóng và thuận tiện, trong khi người cho vay có cơ hội đầu tư sinh lời. Fintech không chỉ giúp tăng cường khả năng tiếp cận tài chính mà còn giảm thiểu sự phụ thuộc vào các ngân hàng truyền thống, đồng thời kéo giảm tỷ lệ tín dụng đen đang trong tình trạng bùng phát.

Nguy cơ tiềm ẩn trong các hoạt động cho vay ngang hàng

Cho vay ngang hàng (Peer-to-Peer Lending – P2P Lending) đã và đang phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam, mang lại nhiều lợi ích cho cả người đi vay và người cho vay. Tuy nhiên, sự bùng nổ của mô hình này cũng kéo theo nhiều nguy cơ tiềm ẩn mà người dùng cần phải cẩn trọng.

Cho vay ngang hàng tiềm ẩn nhiều “ma trận rủi ro”

Cùng với sự phát triển của cho vay ngang hàng, nhiều tổ chức tín dụng đen cũng lợi dụng hình thức P2P Lending để hoạt động. Ông Vũ Anh Tuấn, Tổng Thư ký Hội Tin học Thành phố Hồ Chí Minh, cảnh báo rằng những điều khoản mập mờ, không rõ ràng là vấn đề khiến nhiều khách hàng rơi vào bẫy nợ của các ứng dụng cho vay không minh bạch. Việc thiếu thông tin rõ ràng và cụ thể về các điều khoản vay có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng cho người vay.

Rủi ro khi cho vay ngang hàng không cần đến tài sản đảm bảo

Một trong những rủi ro lớn nhất của mô hình cho vay ngang hàng là phần lớn các khoản vay không yêu cầu tài sản đảm bảo. Điều này có nghĩa là nếu người vay không trả nợ, nhà đầu tư có thể mất toàn bộ số tiền đã cho vay mà không có bất kỳ tài sản nào để thu hồi. 

Đây là một rủi ro lớn đối với các nhà đầu tư cá nhân, đặc biệt là những người không có kinh nghiệm trong việc đánh giá rủi ro tài chính. Việc thiếu hành lang pháp lý bảo vệ và thông tin minh bạch cũng làm tăng nguy cơ bị lừa đảo.

Thị trường cho vay ngang hàng vẫn còn thiếu tính minh bạch

Một vấn đề nghiêm trọng khác trong mô hình vay ngang hàng là thiếu minh bạch. Nhiều công ty P2P Lending không cung cấp đầy đủ thông tin về người vay cũng như điều kiện vay. Điều này làm cho người cho vay khó có thể đánh giá chính xác mức độ rủi ro của khoản vay. 

Thêm vào đó, sự thiếu vắng của các quy định pháp lý rõ ràng và bảo vệ người tiêu dùng khiến cho nhiều người dễ bị lừa đảo. Những công ty thiếu minh bạch có thể lợi dụng lòng tin của người dùng để lừa đảo, chiếm đoạt tài sản.

Các vụ lừa đảo và tín dụng đen núp bóng

Cùng với sự phát triển của dịch vụ vay ngang hàng, nhiều tổ chức tín dụng đen núp bóng dưới hình thức này để hoạt động. Các vụ lừa đảo liên quan đến P2P Lending đã xuất hiện ngày càng nhiều, gây thiệt hại không nhỏ cho người vay. Những tổ chức này thường đưa ra những điều khoản mập mờ, lãi suất cao và các chi phí ẩn nhằm lừa gạt người vay.

Để giải quyết những nguy cơ tiềm ẩn trong mô hình vay ngang hàng, việc xây dựng khung pháp lý thử nghiệm là giải pháp hàng đầu. Ông Trần Việt Vĩnh, CEO của Fiin, nhấn mạnh rằng cần có các khuôn khổ và hành lang pháp lý thí điểm để các doanh nghiệp hoạt động minh bạch có thể tham gia vào thị trường một cách công bằng. Phát triển hành lang pháp lý không chỉ giúp các doanh nghiệp hoạt động nghiêm túc vững vàng phát triển mà còn giảm thiểu tín dụng đen.

Nhìn chung, cho vay ngang hàng tại Việt Nam mang lại nhiều lợi ích nhưng cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ. Để bảo vệ mình, người dùng cần phải thận trọng, nghiên cứu kỹ càng trước khi tham gia vào các nền tảng P2P Lending. Việc lựa chọn những nền tảng uy tín và có minh bạch thông tin là cách tốt nhất để giảm thiểu rủi ro và tận dụng tối đa lợi ích của mô hình này.

Những nền tảng cho vay ngang hàng nên lựa chọn

Fiin

Trong số các ứng dụng cho vay ngang hàng đang hoạt động tại Việt Nam, Fiin là một trong những nền tảng nổi bật, được phát triển bởi Công ty Cổ phần Đổi mới Công nghệ Tài chính Fiin. Fiin đã nhanh chóng khẳng định được sự uy tín và an toàn trong lĩnh vực tài chính tiêu dùng. Chỉ sau một năm ra mắt, Fiin đã có hơn 150,000 thành viên và nhận được giải thưởng “Thương hiệu nổi tiếng hàng đầu năm 2019”.

Tima Lender

Bên cạnh Fiin, Tima Lender cũng được xem là một ứng dụng cho vay ngang hàng nổi bật. Tima Lender là ứng dụng cho vay ngang hàng do Công ty cổ phần Tập đoàn Tima phát triển, được ra mắt vào năm 2016 với số vốn điều lệ ban đầu là 150 tỷ đồng. Đây là một trong những startup cho vay ngang hàng lớn nhất Việt Nam cả về quy mô vốn chủ sở hữu và hiệu quả kết nối cho vay. Tima đã thu hút sự đầu tư của các quỹ nước ngoài như Belt Road Capital Management với số vốn 3 triệu USD, hiện được định giá khoảng 500 tỷ đồng. 

Một trong những ưu điểm của Tima Lender là các khoản vay tại nền tảng này được bảo hiểm thanh toán nợ gốc và lãi chậm thanh toán bởi Công ty Bảo hiểm Bảo Minh hoặc VietinbankSC. Lãi suất cho vay ngang hàng tại Tima Lender là 18%/năm tính theo dư nợ giảm dần, cao hơn so với các nền tảng khác.

Validus

Validus là nền tảng cho vay ngang hàng được thành lập vào năm 2015 tại Singapore và đã mở rộng hoạt động sang Việt Nam và Indonesia. Validus đã thu hút thành công 315 triệu USD tài trợ kinh doanh, giữ kỷ lục cho các nền tảng tài chính SME trực tuyến tại Singapore. Validus kết nối các nhà đầu tư cá nhân và tổ chức với các doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Các nền tảng này đều tập trung vào việc cung cấp các dịch vụ tài chính minh bạch và thuận tiện cho người dùng. Để đảm bảo an toàn, người dùng nên tìm hiểu kỹ càng về các dịch vụ tài chính trước khi sử dụng, kiểm tra xem dịch vụ có được công khai rộng rãi trên website và có được các phương tiện truyền thông đại chúng chính thống đưa tin hay không.

Lời kết

Cho vay ngang hàng tại Việt Nam đang mở ra nhiều cơ hội cho cả người vay và người cho vay, đồng thời góp phần vào sự phát triển của Fintech. Tuy nhiên, sự thiếu minh bạch và nguy cơ tín dụng đen đòi hỏi cần có khung pháp lý chặt chẽ và sự cẩn trọng từ phía người dùng. Chỉ khi có sự hiểu biết và lựa chọn thông minh, khách hàng mới có thể tận dụng tối đa lợi ích của các dịch vụ cho vay ngang hàng một cách an toàn và hiệu quả.

Bạn có bao giờ tự hỏi tại sao thị trường tài chính tiêu dùng lại trở thành một chủ đề nóng trong những năm gần đây? Với sự bùng nổ của công nghệ và sự thay đổi trong thói quen tiêu dùng, tài chính tiêu dùng đang tạo ra những cơ hội mới nhưng cũng đặt ra không ít thách thức. Trong phần 2 của chủ đề này, bài viết sẽ cung cấp cho bạn một cái nhìn tổng quan nhất về thị trường tài chính tiêu dùng tại Việt Nam.

Thực trạng của thị trường tài chính tiêu dùng tại Việt Nam

Định hướng phát triển

Thị trường tài chính tiêu dùng tại Việt Nam đã có những bước phát triển mạnh mẽ nhờ vào các chiến lược và quyết định quan trọng của ngành Ngân hàng. Đặc biệt, Quyết định số 986/QĐ–TTg ngày 08/08/2018 về Chiến lược phát triển ngành ngân hàng đến năm 2025 và định hướng đến năm 2030, cùng với Quyết định số 149/QĐ-TTg ngày 22/01/2020 về Chiến lược tài chính toàn diện quốc gia đến năm 2025, đã đặt ra mục tiêu hệ thống tài chính phải đáp ứng nhu cầu ngày càng gia tăng về dịch vụ tài chính và ngân hàng. 

Mục tiêu cụ thể bao gồm việc đảm bảo đa số người dân và doanh nghiệp có cơ hội tiếp cận đầy đủ, thuận tiện các dịch vụ tài chính chất lượng, chi phí hợp lý và giảm mạnh tín dụng đen. Ngân hàng Nhà nước cũng đặt mục tiêu đến năm 2025 phải đạt ít nhất 50% và đến năm 2030 là 70% các khoản vay tiêu dùng được thực hiện qua kênh số.

Do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, từ tháng 6/2020, Chính phủ đã chủ trương kích cầu thị trường nội địa thông qua thúc đẩy tiêu dùng. Đặc biệt từ đầu năm 2022, Ngân hàng Nhà nước đã chỉ đạo các công ty tài chính tiêu dùng triển khai gói tín dụng 20.000 tỷ đồng với lãi suất ưu đãi để hỗ trợ công nhân và người lao động.

Quy mô và tốc độ tăng trưởng

Theo ước tính của FiinGroup, tín dụng tiêu dùng của các công ty tài chính tiêu dùng và các tổ chức tài chính khác tại Việt Nam chiếm khoảng 18% GDP, tương đương hơn 500 nghìn tỷ đồng vào cuối tháng 6/2022. Câu lạc bộ Tài chính tiêu dùng thuộc Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam cho biết, tính đến hết tháng 6/2022, tổng dư nợ của các công ty tài chính tiêu dùng đạt 207 nghìn tỷ đồng, tăng 7,9% so với tháng 12/2021. Trong khi đó, tín dụng tiêu dùng của hệ thống NHTM đến cuối năm 2021 đạt gần 2 triệu tỷ VND, chiếm hơn 20% dư nợ tín dụng cho nền kinh tế.

Thị trường tài chính tiêu dùng thu hút các doanh nghiệp nước ngoài

Thị trường tài chính tiêu dùng tại Việt Nam còn thu hút sự tham gia của các doanh nghiệp nước ngoài. Nhiều công ty tài chính nước ngoài đã đầu tư lớn vào Việt Nam, ví dụ như Công ty Tài chính Prudential Việt Nam (được Shinhan Bank Việt Nam mua lại), Lotte Finance – công ty con của Lotte Card (Hàn Quốc), và nhiều công ty khác.

Đa dạng dịch vụ và sản phẩm

Các dịch vụ tài chính tiêu dùng tại Việt Nam ngày càng phong phú, đa dạng từ các khoản vay tiền mặt, vay mua đồ gia dụng, thiết bị điện tử, điện thoại, máy vi tính, phương tiện (xe máy) đến các sản phẩm hiện đại như chăm sóc sắc đẹp, y tế. Các công ty tài chính cũng phát triển các sản phẩm cho thị trường ngách như vay thẻ tập thể dục, học ngoại ngữ, tiệc cưới, du lịch, và thẻ tín dụng.

Độ bao phủ khách hàng và chuyển đổi số

Tài chính tiêu dùng đã phục vụ các nhóm dân cư chưa hoặc ít tiếp cận với dịch vụ ngân hàng truyền thống ở vùng nông thôn, vùng sâu vùng xa, cũng như các vùng có điều kiện kinh tế – xã hội khó khăn. Các công ty tài chính đã xây dựng mạng lưới khách hàng thân thiết, thường xuyên sử dụng dịch vụ, dần thay đổi thói quen tiêu dùng của người dân. FE Credit, với thị phần khoảng 50%, đã tiếp cận khoảng 8 triệu khách hàng trên khắp Việt Nam.

Nhằm thực hiện mục tiêu chuyển đổi số, dịch vụ tài chính tiêu dùng hiện nay đang chuyển từ phương thức truyền thống sang sử dụng công nghệ, từ tìm kiếm khách hàng, phương thức tiếp thị, cho đến thẩm định trực tuyến qua mạng xã hội, chấm điểm khách hàng bằng mô hình dữ liệu lớn và trí tuệ nhân tạo (AI), giải ngân trực tuyến vào ví điện tử, tài khoản trực tuyến.

Ví dụ, FE Credit đã xây dựng hệ thống CNTT đáp ứng cung ứng dịch vụ cho vay trực tuyến cho hơn 230.000 khoản vay, tương ứng trung bình 350 khoản vay/ngày thông qua ứng dụng $NAP.

Đóng góp của thị trường tài chính tiêu dùng

Tài chính tiêu dùng tại Việt Nam góp phần phục hồi và phát triển kinh tế – xã hội qua ba phương diện:

• Tăng sức mua và kích thích tiêu dùng: Đặc biệt sau đại dịch, giúp thúc đẩy sản xuất và hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.
• Phát triển tài chính toàn diện: Tập trung vào phân khúc khách hàng dưới chuẩn, nhỏ lẻ, khó hoặc chưa đủ điều kiện tiếp cận tín dụng ngân hàng.
• Tạo việc làm: Tăng nhu cầu nhân lực tài chính, tư vấn khách hàng, quản trị hệ thống.

Việc mở rộng cho vay tiêu dùng giúp người dân tiếp cận nguồn vốn chính thức, giảm thiểu tín dụng đen và đảm bảo an ninh trật tự xã hội.

Thuận lợi và rủi ro đối với thị trường tài chính tiêu dùng Việt Nam

Thuận lợi

Tiềm năng phát triển lớn

Với triển vọng kinh tế phục hồi và tăng trưởng cao (dự kiến 6,5-7% giai đoạn 2021-2030) cùng với mức tăng thu nhập của người dân khoảng 6%/năm đến năm 2030, thị trường tài chính tiêu dùng Việt Nam có tiềm năng phát triển rất lớn. Sự gia tăng thu nhập sẽ thúc đẩy nhu cầu vay tiêu dùng và đầu tư vào các sản phẩm tài chính đa dạng hơn.

Phát triển ngân hàng bán lẻ

Nhu cầu và định hướng phát triển ngân hàng bán lẻ, bao gồm tín dụng cá nhân từ các tổ chức tín dụng, cùng với sự đa dạng hóa sản phẩm của các công ty tài chính sẽ thúc đẩy thị trường tài chính tiêu dùng phát triển mạnh mẽ. Các công ty tài chính có động lực phát triển các sản phẩm và dịch vụ mới, phù hợp với nhu cầu đa dạng của người tiêu dùng.

Thay đổi văn hóa tiêu dùng

Văn hóa tiêu dùng và vay mượn của người dân ngày càng thay đổi, đặc biệt khi nền kinh tế tăng trưởng và thu nhập bình quân đầu người tăng lên. Tầng lớp trung lưu ngày càng nhiều hơn, dẫn đến nhu cầu tiêu dùng và mua sắm gia tăng, kéo theo đó là nhu cầu tín dụng và tài chính tiêu dùng tăng cao.

Chuyển đổi số mạnh mẽ

Tại Việt Nam, thị trường tài chính tiêu dùng đang được thúc đẩy theo hướng hiện đại hóa nhờ những tác động mạnh mẽ từ quá trình chuyển đổi số. Việc ứng dụng công nghệ số không chỉ giúp đa dạng hóa sản phẩm, tăng trải nghiệm khách hàng mà còn giúp tiết giảm chi phí, đồng thời giúp khả năng tiếp cận dịch vụ tài chính của người tiêu dùng trở nên cao hơn.

Rủi ro và thách thức

Quy mô và chất lượng tài sản

Quy mô tài chính tiêu dùng khó tăng nhanh và chất lượng tài sản có nguy cơ sụt giảm do khách hàng thuộc nhóm dễ tổn thương trước tác động của COVID-19. Khách hàng mất việc, giảm thu nhập dẫn đến tâm lý tiết kiệm, hạn chế chi tiêu, khiến nhu cầu vay tiêu dùng giảm trong ngắn hạn. Nguy cơ nợ xấu gia tăng do năng lực trả nợ của khách hàng suy giảm.

Lợi nhuận kinh doanh

Lợi nhuận kinh doanh của các công ty tài chính có nguy cơ giảm do thu nhập ròng từ lãi bị thu hẹp bởi áp lực cạnh tranh gay gắt, đặc biệt từ các công ty tài chính mới gia nhập thị trường và các công ty Fintech. Mặt bằng lãi suất cho vay có xu hướng giảm để thu hút khách hàng, trong khi các công ty tài chính vẫn phải tăng chi phí dự phòng rủi ro do sự suy giảm của chất lượng tín dụng.

Khung pháp lý chặt chẽ

Khung pháp lý ngày càng chặt chẽ và thận trọng hơn, mặc dù góp phần lành mạnh hóa thị trường nhưng cũng ảnh hưởng đến phạm vi hoạt động và cũng như việc các công ty tài chính sản sinh lời. Ví dụ, Thông tư 18 (2019) quy định tỷ lệ cho vay tiền mặt tối đa giảm từ 70% xuống còn 30% đến năm 2024, trong khi đây được xem là hoạt động quan trọng và nguồn thu chính của các công ty tài chính.

Áp lực cạnh tranh

Áp lực cạnh tranh gia tăng do sự bùng nổ của các mô hình kinh doanh mới như Fintech và cho vay ngang hàng (P2P lending). Các công ty này sử dụng nền tảng công nghệ số, mang lại sự thuận tiện, nhanh chóng và linh hoạt, tạo sự cạnh tranh không nhỏ đối với hệ thống tài chính truyền thống và các công ty tài chính hiện tại.

Thay đổi hành vi tiêu dùng

Hành vi và xu hướng tiêu dùng của khách hàng thay đổi mạnh sau đại dịch, đòi hỏi các công ty tài chính phải điều chỉnh hoạt động và chiến lược kinh doanh. Người dân có xu hướng tiết kiệm hơn, chú trọng đến nhu cầu thiết yếu và ưu tiên sức khỏe, y tế, môi trường và lối sống lành mạnh hơn. Công nghệ số và thương mại điện tử trở nên phổ biến hơn, yêu cầu các công ty tài chính phải thích ứng và đổi mới liên tục.

Lời kết

Thị trường tài chính tiêu dùng tại Việt Nam đã có những bước phát triển đáng kể, góp phần quan trọng vào sự phục hồi và tăng trưởng kinh tế. Nhờ vào sự hỗ trợ từ Chính phủ, sự gia tăng thu nhập của người dân, và quá trình chuyển đổi số, thị trường này đang trên đà phát triển mạnh mẽ. Tuy nhiên, để duy trì và thúc đẩy sự phát triển này, chúng ta cũng cần phải đối mặt và vượt qua nhiều thách thức. Hãy tiếp tục theo dõi phần 3 của bài viết này để tìm hiểu các giải pháp giúp phát triển thị trường tài chính tiêu dùng một cách bền vững.

Tài chính tiêu dùng đang ngày càng trở nên quan trọng trong nền kinh tế hiện đại. Việc phát triển tài chính tiêu dùng không chỉ giúp thúc đẩy tiêu dùng cá nhân mà còn góp phần tạo động lực cho tăng trưởng kinh tế. Trong buổi Hội thảo với nội dung về “Tài chính tiêu dùng: Kênh dẫn vốn hiệu quả với người yếu thế,” TS. Cấn Văn Lực và nhóm tác giả Viện Đào tạo và Nghiên cứu BIDV đã trình bày về sự cần thiết và lợi ích của việc phát triển của lĩnh vực này, cùng với những kinh nghiệm quốc tế và kiến nghị đối với Việt Nam. 

Khái niệm tín dụng tiêu dùng và tài chính tiêu dùng

Tín dụng tiêu dùng

Tín dụng tiêu dùng (consumer credit) là khái niệm bao trùm cả tài chính tiêu dùng, bao gồm các khoản vay nhằm mục đích hỗ trợ chi tiêu cá nhân. Các khoản tín dụng này thường được cung cấp bởi các ngân hàng thương mại, công ty tài chính, quỹ tín dụng, tổ chức tài chính vi mô, và các công ty fintech. Nhờ đó, tín dụng tiêu dùng đóng góp tích cực vào việc kích cầu tiêu dùng, là một giải pháp rất linh hoạt và tiện lợi cho người dùng.

Tài chính tiêu dùng

Tài chính tiêu dùng (consumer finance) bao gồm các khoản tín dụng tiêu dùng được cung cấp chủ yếu bởi các công ty tài chính. Quy mô của tài chính tiêu dùng thường nhỏ hơn so với tín dụng tiêu dùng do các công ty tài chính thường nhắm đến các khoản vay nhỏ và trung hạn. 

Vai trò của tài chính tiêu dùng

Tài chính tiêu dùng đóng vai trò quan trọng trong việc phản ánh “sức khỏe” của nền kinh tế. Nó gắn chặt với tổng cầu của nền kinh tế và là động lực quan trọng cho tăng trưởng sản xuất, tiêu dùng và tạo công ăn việc làm. Nghiên cứu của Luckman (2015) đã chứng minh mối quan hệ thuận chiều giữa cho vay tiêu dùng và tăng trưởng thu nhập tại các quốc gia như Hoa Kỳ, Vương quốc Anh, Úc và Nhật Bản.

Lĩnh vực này tập trung vào việc đáp ứng các nhu cầu tiêu dùng cá nhân, từ mua bất động sản (căn hộ, nhà ở, đất thổ cư) đến mua sắm hàng hóa tiêu dùng (xe cộ, hàng điện tử, hàng gia dụng), chi trả cho các chi phí sinh hoạt (thực phẩm, dịch vụ ăn uống, giải trí, du lịch, vận chuyển), y tế (chi phí khám chữa bệnh), giáo dục (học phí, du học) và thậm chí cả những khoản chi phí như ma chay, cưới hỏi.

Tại khu vực châu Á, lĩnh vực này đã phát triển mạnh mẽ ở nhiều quốc gia như Trung Quốc và Hàn Quốc, giúp các nền kinh tế này phát triển nhanh chóng thông qua việc kích cầu tiêu dùng, đa dạng hóa thị trường tài chính và tăng khả năng tiếp cận tài chính đối với người dân và doanh nghiệp, đặc biệt phải kể đến các doanh nghiệp siêu nhỏ.

Sự phát triển của lĩnh vực này mang lại lợi ích to lớn cho nền kinh tế. Nó thúc đẩy tiêu dùng của người dân, tạo cầu hàng hóa và dịch vụ, từ đó phát triển sản xuất và tạo ra công ăn việc làm. Đồng thời, nó cũng cải thiện đời sống của người dân bằng cách tăng khả năng tiếp cận dịch vụ giáo dục, y tế và du lịch, hạn chế tiếp cận tín dụng đen.

Tuy nhiên, lĩnh vực này cũng tiềm ẩn rủi ro nếu không được quản lý và kiểm soát phù hợp. Dù tại Việt Nam đã có những bước phát triển nhất định, nhưng sự tiếp cận của người dân vẫn còn nhiều hạn chế. Nguyên nhân chính là do tâm lý e ngại thủ tục và thói quen chi tiêu, quản lý tài chính cá nhân chưa tốt. Việc thúc đẩy sự an toàn và hiệu quả trong lĩnh vực này là cần thiết để phát triển bền vững nền kinh tế và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân.

Kinh nghiệm về phát triển tài chính tiêu dùng từ một số quốc gia trên thế giới

Mỹ: Hệ thống phát triển lâu đời và hiện đại

Tại Mỹ, tài chính tiêu dùng đã bắt đầu phát triển từ những năm 1800 và hiện nay đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế quốc gia này. Gần như 100% cá nhân và hộ gia đình tại Mỹ đều sử dụng một trong các hình thức này như thẻ tín dụng, vay mua nhà, mua xe ô tô hoặc vay học phí. Theo Ủy ban Thương mại Liên bang Hoa Kỳ (U.S. Federal Trade Commission), tài chính tiêu dùng là một yếu tố quan trọng giúp nền kinh tế hoạt động hiệu quả hơn và kích thích tăng trưởng kinh tế.

Sau đại dịch COVID-19, lĩnh vực này đã trở thành động lực chính cho sự phát triển kinh tế khi người dân tăng cường sử dụng các khoản tín dụng để đáp ứng nhu cầu cấp bách và tận dụng các chính sách thúc đẩy kinh tế. Sự bùng nổ của thương mại điện tử từ năm 2020 đã làm cho thẻ tín dụng điện tử trở nên phổ biến hơn. Ví dụ, Apple Pay phát hành thẻ tín dụng điện tử từ cuối năm 2019 và chỉ sau 6 tháng đã có khoảng 2,2% tổng số người dùng thẻ tín dụng tại Hoa Kỳ sử dụng; trong đó, 60% người dùng đã sử dụng thẻ này làm thẻ tín dụng chính của họ.

Ngoài ra, các tùy chọn “mua trước, trả sau” (BNPL) đã được phát triển nhanh chóng và trở thành một trong những ưu tiên hàng đầu của người tiêu dùng. Dịch vụ BNPL được cung cấp bởi các công ty Fintech cho phép khách hàng trả chậm không lãi suất, với các kỳ hạn từ 3-36 tháng. Theo nghiên cứu của McKinsey năm 2021, 30% người trả lời khảo sát cho biết đã sử dụng BNPL, tăng hơn 3% so với năm 2020 và dự kiến đến năm 2025, doanh số BNPL toàn cầu sẽ chiếm khoảng 10% tổng doanh số giao dịch thương mại điện tử.

Trung Quốc: Sự bùng nổ của thị trường từ năm 2014 

Tại Trung Quốc, thị trường này bắt đầu bùng nổ từ năm 2014 và tính đến cuối năm 2019, quy mô thị trường đã tăng gấp đôi so với năm 2015, đạt 1,4 tỷ USD với tốc độ tăng trưởng bình quân hàng năm là 27,4%. Theo dự báo của McKinsey, đến cuối năm 2025, quy mô thị trường của Trung Quốc có thể lên đến 4,2 tỷ USD.

Thị trường tín dụng tiêu dùng của Trung Quốc có sự tham gia của các ngân hàng thương mại (NHTM), công ty tài chính tiêu dùng được cấp phép và các nền tảng trực tuyến. Các ngân hàng thương mại nhỏ, chủ yếu thông qua thẻ tín dụng và các khoản tín dụng tiêu dùng, vẫn chiếm thị phần lớn do ưu thế về lượng khách hàng và mạng lưới chi nhánh rộng khắp.

Các công ty tài chính tiêu dùng tại Trung Quốc huy động vốn từ cổ đông, vay trên thị trường liên ngân hàng và phát hành trái phiếu sau khi được thông qua. Họ cung cấp tín dụng qua hợp tác với chuỗi nhà cung ứng hoặc cho vay trực tiếp, đáp ứng các nhu cầu mua nhà, thiết bị gia dụng, dịch vụ du lịch, cưới hỏi, giáo dục. Trung Quốc đã cấp phép cho gần 30 công ty tài chính tiêu dùng, với các cổ đông lớn phải góp ít nhất 30% tổng vốn và quy mô không được vượt quá 60 tỷ RMB.

Ngoài ra, các công ty trực tuyến như công ty thương mại điện tử, nền tảng trả góp trực tuyến và cho vay vi mô cũng tham gia mạnh mẽ vào thị trường này. Những công ty này sử dụng mô hình quản lý rủi ro hiệu quả, tích hợp quy trình số hóa và tận dụng dữ liệu lớn để cung cấp các dịch vụ trong lĩnh vực này một cách hiệu quả hơn. Họ còn tập trung vào phát triển các sản phẩm tín dụng tiêu dùng cho hộ gia đình tại nông thôn, giúp cải thiện đời sống và hạn chế tín dụng đen.

Châu Á – Thái Bình Dương: Khuyến khích sử dụng thẻ tín dụng

Tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương, nhiều quốc gia khuyến khích sử dụng thẻ tín dụng như một hình thức tín dụng tiêu dùng phổ biến. Tại Trung Quốc, Chính phủ đã áp dụng các chính sách thúc đẩy cạnh tranh giữa các nhà phát hành thẻ, như chấp thuận cho các hãng thẻ quốc tế thiết lập mạng lưới thanh toán và loại bỏ trần lãi suất đối với thẻ tín dụng.

Tại Malaysia và Indonesia, các nhà quản lý đang nghiên cứu và phát triển nền tảng công nghệ thanh toán cấp quốc gia, chấp nhận rộng rãi tất cả các phương thức thanh toán, bao gồm thẻ tín dụng, ví điện tử và QR code. Điều này nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho người tiêu dùng và thúc đẩy phát triển lĩnh vực này trong khu vực.

Những kinh nghiệm phát triển tài các quốc gia này có thể là bài học quý giá cho Việt Nam trong việc thúc đẩy và phát triển tài chính tiêu dùng bền vững và hiệu quả.

Lời kết

Phát triển tài chính tiêu dùng tại Việt Nam là một trong những yếu tố quan trọng giúp thúc đẩy tiêu dùng, tăng trưởng kinh tế và cải thiện đời sống của người dân. Bằng cách học hỏi kinh nghiệm từ các quốc gia phát triển và thực hiện các kiến nghị phù hợp, Việt Nam có thể xây dựng một thị trường an toàn, hiệu quả và bền vững trong tương lai. hãy cùng theo dõi thông tin về thị trường tài chính tiêu dùng ở Việt Nam trong phần 2 của bài viết nhé!

Thị trường vay ngang hàng (P2P Lending) tại Việt Nam đang trở thành một đề tài nóng, đặc biệt là khi những hệ lụy từ tín dụng đen bắt đầu bộc lộ. Vụ sụp đổ của VO247, một trong những nền tảng cho vay ngang hàng lớn nhất Việt Nam, đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về những bất ổn trong thị trường này.Trước tình hình đó, các startup vay ngang hàng Việt Nam đang phải dìu nhau vượt qua khủng hoảng để tránh nguy cơ đổ vỡ toàn thị trường.

Sự rút lui của các công ty Trung Quốc tại thị trường vay ngang hàng

Sự tham gia mạnh mẽ của các công ty Trung Quốc

Thị trường vay ngang hàng (P2P Lending) tại Việt Nam đã chứng kiến sự tham gia mạnh mẽ của các doanh nghiệp Trung Quốc trong những năm qua. Các công ty này nhanh chóng chiếm lĩnh thị trường với những chiến dịch quảng cáo hấp dẫn, nhấn mạnh vào các ưu điểm như “lãi suất vay thấp” và “cho vay không thế chấp”. 

Những lời quảng cáo này đã thu hút rất nhiều người dùng di động, họ có thể dễ dàng tiếp cận khoản vay chỉ qua ứng dụng mà không cần thủ tục phức tạp.

Chiến lược phát triển và những hệ lụy

Các công ty Trung Quốc đã tung ra hàng loạt ứng dụng cho vay online. Tuy nhiên, thực tế lại không mấy sáng sủa như những gì họ quảng cáo. Lãi suất thực tế của các khoản vay thường cao hơn rất nhiều so với mức lãi suất được quảng bá, và các điều kiện vay cũng không minh bạch. Điều này đã dẫn đến nhiều người dùng rơi vào bẫy nợ với lãi suất “cắt cổ”.

Ông Nguyễn Hòa Bình, Chủ tịch Nexttech, từng chia sẻ rằng có khoảng 60-70 doanh nghiệp Trung Quốc đã vào thị trường Việt Nam, lập doanh nghiệp và thuê người Việt đứng tên để cho vay tiền online. Một số doanh nghiệp Fintech khác cho rằng con số này có thể lên đến gần 100 ứng dụng cho vay nặng lãi, nhấn mạnh mức độ nghiêm trọng của vấn đề.

Những hậu quả khi các công ty Trung Quốc rút lui

Sau khi đã “hớt váng” thị trường, các công ty Trung Quốc dần rút lui, để lại một lỗ hổng lớn trong thị trường Fintech Việt Nam. 

Thực tế, sự rút lui của các công ty Trung Quốc đã làm thị trường vay ngang hàng tại Việt Nam trở nên hỗn loạn. Đã có nhiều hội nhóm trên Facebook hướng dẫn nhau cách lợi dụng các app cho vay P2P, thực hiện khoản vay rồi “bùng” nợ, dẫn đến sự sụp đổ của nhiều công ty trong ngành.

Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến các doanh nghiệp mà còn làm giảm niềm tin của người dùng vào các dịch vụ vay ngang hàng, gây ra nhiều hệ lụy tiêu cực cho toàn ngành. Chính vì vậy, việc kiểm soát và quản lý chặt chẽ thị trường này trở nên cấp bách hơn bao giờ hết để bảo vệ người tiêu dùng và duy trì sự ổn định của thị trường.

Khủng hoảng của VO247 và sự cứu trợ từ Fiin Credit

Khủng hoảng của VO247 ảnh hưởng nghiêm trọng đến thị trường vay ngang hàng

Thị trường vay ngang hàng P2P tại Việt Nam trong thời gian gần đây đã chứng kiến vụ khủng hoảng lớn liên quan đến Công ty Cổ phần Công nghệ tài chính VO247. Được thành lập từ năm 2019, VO247 là một ứng dụng kết nối người vay và người cho vay. Tuy nhiên, công ty này đã gặp phải khủng hoảng dòng tiền và mất khả năng thanh khoản, dẫn đến việc phải tạm ngừng cho phép người đầu tư rút tiền về.

Khủng hoảng này đã gây ra một “cơn địa chấn” trong thị trường vay ngang hàng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tâm lý của các nhà đầu tư tài chính. Sự cố này không chỉ làm dấy lên lo ngại về tính minh bạch và an toàn của các ứng dụng vay ngang hàng mà còn đặt ra nhiều câu hỏi về khả năng quản lý và giám sát thị trường này.

Một nhà đầu tư vào VO247 đã chia sẻ lo ngại về việc giải quyết sự cố mất thanh khoản của startup này, nhấn mạnh rằng việc thiếu minh bạch và thông tin đã khiến nhiều người lo lắng và hoang mang. Bên cạnh đó, việc tạm ngừng cho phép rút tiền đã làm gia tăng sự bất an trong cộng đồng nhà đầu tư.

Sự cứu trợ từ Fiin Credit

Trước tình hình khủng hoảng của VO247, Fiin Credit đã quyết định tham gia tìm phương án giải quyết cho người đầu tư trong vụ việc này. Theo ông Trần Việt Vĩnh, CEO của Fiin Credit, việc Fiin tham gia giải quyết vụ việc của VO247 xuất phát từ mong muốn giúp đỡ doanh nghiệp cùng ngành và góp phần bảo vệ thị trường chung. Ông Vĩnh nhấn mạnh rằng, trong trường hợp VO247 phá sản, điều này có thể tác động tiêu cực đến cả thị trường chung và tâm lý của người đầu tư.

Fiin Credit cam kết sẽ duy trì hoạt động của VO247 để thực hiện việc thu hồi nợ, thanh lý tài sản và hoàn trả tiền cho nhà đầu tư. Hiện tại, tài sản cầm cố trên hệ thống của VO247 ước tính còn khoảng 120 tỷ đồng, trong khi số tiền cần phải trả cho nhà đầu tư trên hệ thống là khoảng 150 tỷ đồng. Nếu VO247 không thể hoàn trả toàn bộ số tiền mà nhà đầu tư đã góp vào hệ thống, ông Vĩnh và công ty Fiin sẽ cam kết bù đắp số tiền này cho nhà đầu tư trong vòng 12 tháng.

Theo ông Tạ Thanh Long, CEO của VO247, trước khi có sự trợ giúp của Fiin, ông từng có dự định để công ty VO247 phá sản sau sự cố mất thanh khoản. Tuy nhiên, với sự can thiệp của Fiin, một giải pháp khả thi đã được đưa ra, giúp bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư và giảm thiểu tác động tiêu cực lên thị trường.

Fiin Credit cũng đã tiến hành các cuộc họp với các bên liên quan để giải quyết các vấn đề liên quan đến sự sụp đổ của VO247. Việc này không chỉ nhằm bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư mà còn để duy trì sự ổn định của thị trường vay ngang hàng, tạo ra một môi trường kinh doanh vừa minh bạch cũng vừa lành mạnh hơn.

Hậu quả của việc thiếu quản lý đối với thị trường vay ngang hàng

Những lỗ hổng trong thị trường vay ngang hàng Việt Nam

Một trong những vấn đề lớn nhất của thị trường vay ngang hàng tại Việt Nam hiện nay là thiếu một khung pháp lý rõ ràng và đầy đủ. Sự thiếu hụt này đã tạo ra nhiều lỗ hổng mà các công ty tín dụng đen và các công ty nước ngoài lợi dụng để thực hiện các hoạt động không minh bạch, gây ra nhiều rủi ro cho người vay và người cho vay.

Các công ty Trung Quốc đã lợi dụng sự thiếu kiểm soát này để tung ra các app cho vay với lãi suất cao, thiếu minh bạch về điều kiện vay và cách thức giải ngân. Người dùng dễ dàng vay tiền qua các ứng dụng này nhưng cũng dễ dàng rơi vào bẫy nợ với lãi suất “cắt cổ” và các điều kiện trả nợ khó khăn. Sự thiếu minh bạch và kiểm soát này đã làm mất lòng tin của người tiêu dùng đối với các dịch vụ vay ngang hàng, gây ra nhiều hậu quả tiêu cực cho thị trường.

Tầm quan trọng của việc có một khung pháp lý rõ ràng

Để giải quyết vấn đề này, rất cần đến vai trò của Ngân hàng Nhà nước trong việc xây dựng, hoàn thiện và ban hành khung pháp lý cho thị trường vay ngang hàng. Một khung pháp lý rõ ràng và đầy đủ sẽ giúp kiểm soát các hoạt động vay và cho vay, đảm bảo tính minh bạch và bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng.

Khung pháp lý này cần bao gồm các quy định về điều kiện cho vay, lãi suất, quy trình giải ngân và các biện pháp chế tài để xử lý vi phạm. Đồng thời, cần có các quy định về trách nhiệm của các công ty cho vay ngang hàng trong việc bảo vệ thông tin người dùng, giúp cho các giao dịch được đảm bảo an toàn và bảo mật hơn.

Việc có một khung pháp lý rõ ràng không chỉ giúp kiểm soát các hoạt động cho vay mà còn tạo ra một môi trường kinh doanh minh bạch và lành mạnh, thu hút các nhà đầu tư và tạo niềm tin cho người tiêu dùng. Điều này sẽ giúp thị trường vay ngang hàng phát triển bền vững và đóng góp tích cực vào nền kinh tế.

Lời kết

Thị trường vay ngang hàng tại Việt Nam đang đứng trước nhiều thách thức lớn do sự xuất hiện và rút lui của các công ty Trung Quốc cũng như sự thiếu hụt trong khung pháp lý. Để vượt qua những khó khăn này, rất cần có sự can thiệp và hỗ trợ từ các cơ quan quản lý nhà nước, cùng với sự cam kết mạnh mẽ của các doanh nghiệp trong ngành. Chỉ khi có một môi trường kinh doanh minh bạch và ổn định, thị trường vay ngang hàng mới có thể phát triển bền vững và đóng góp tích cực hơn cho sự phát triển của nền kinh tế.

Vay ngang hàng có cần tài sản đảm bảo không là một câu hỏi được rất nhiều người quan tâm khi nhắc đến phương thức này. Đây là phương thức vay tiền cho phép người vay và người cho vay kết nối trực tiếp với nhau mà không cần thông qua các tổ chức tín dụng trung gian như ngân hàng. Hình thức này mang lại nhiều lợi ích, nhưng cũng đi kèm với những rủi ro nhất định. Vậy liệu có cần tài sản đảm bảo khi vay ngang hàng không? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết này.

Vay ngang hàng là gì?

Khái niệm vay ngang hàng

Vay ngang hàng là gì? Vay ngang hàng (Peer-to-Peer Lending – P2P Lending) là một hình thức cho vay trực tiếp giữa người vay và người cho vay thông qua nền tảng ứng dụng công nghệ số, mà không cần thông qua các tổ chức trung gian tài chính như ngân hàng hay công ty tài chính. 

Các nền tảng P2P Lending giúp kết nối những người có nhu cầu vay vốn với những người có tiền nhàn rỗi muốn đầu tư, tạo ra một thị trường vay mượn linh hoạt và thuận tiện.

Cơ chế hoạt động

Vay ngang hàng hoạt động dựa trên nền tảng công nghệ kỹ thuật số, nơi mà quy trình từ đăng ký vay, xét duyệt, cho vay đến giải ngân đều được thực hiện trực tuyến. Người vay có thể tạo hồ sơ vay trên nền tảng, bao gồm thông tin cá nhân và các chi tiết tài chính cần thiết. Sau đó, người cho vay có thể duyệt và chọn những hồ sơ phù hợp để đầu tư.

Nhờ ứng dụng công nghệ kỹ thuật số, thủ tục và quy trình cho vay trở nên tối giản và tiết kiệm thời gian. Điều này giúp người vay nhận được tiền nhanh chóng mà không phải trải qua các thủ tục phức tạp như khi vay từ ngân hàng truyền thống.

Có cần tài sản đảm bảo khi vay ngang hàng không?

Một trong những ưu điểm nổi bật của vay ngang hàng là hầu hết các khoản vay không yêu cầu tài sản đảm bảo. Điều này đồng nghĩa với việc người vay không cần phải thế chấp nhà cửa, xe cộ hoặc bất kỳ tài sản nào khác để được vay tiền. Sự đơn giản và tiện lợi này là một trong những lý do khiến vay ngang hàng trở nên phổ biến.

Lợi ích khi không cần tài sản đảm bảo

Trong nhiều trường hợp, việc vay tiền nhưng không cần tài sản đảm bảo mang đến rất nhiều lợi ích cho người đi vay. Một số lợi ích hấp dẫn có thể kể đến như:

• Thủ tục đơn giản và nhanh chóng: Việc không cần tài sản đảm bảo giúp giảm bớt các thủ tục phức tạp và thời gian xét duyệt hồ sơ. Người vay có thể nhận được tiền nhanh chóng mà không phải lo lắng về việc định giá và thế chấp tài sản.
• Tiếp cận tài chính cho nhiều người: Những người không có tài sản đảm bảo hoặc không muốn sử dụng tài sản của mình để thế chấp vẫn có thể tiếp cận được nguồn vốn.
• Lãi suất cạnh tranh: Do không phải chịu chi phí bảo hiểm tài sản và các chi phí liên quan đến định giá, lãi suất vay ngang hàng thường cạnh tranh hơn so với các hình thức vay truyền thống.

Rủi ro khi không có tài sản đảm bảo

Bên cạnh những lợi ích trên, việc không cần tài sản đảm bảo khi vay ngang hàng cũng mang lại rất nhiều rủi ro:

• Rủi ro mất tiền: Không có tài sản đảm bảo đồng nghĩa với việc nhà đầu tư phải chấp nhận rủi ro cao hơn về khả năng thu hồi vốn. Nếu người vay không thể trả nợ, nhà đầu tư có thể mất toàn bộ số tiền đã cho vay.
• Thiếu minh bạch: Một số công ty P2P Lending có thể thiếu minh bạch trong hoạt động, dẫn đến nguy cơ bị lừa đảo. Thiếu thông tin rõ ràng về người vay cũng làm tăng rủi ro cho nhà đầu tư.
• Không có bảo hiểm và hành lang pháp lý bảo vệ: Trong trường hợp người vay không trả được nợ, nhà đầu tư không có bảo hiểm để bảo vệ khoản vay của mình. Ngoài ra, hiện tại chưa có hành lang pháp lý rõ ràng để bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư trong các tranh chấp liên quan đến P2P Lending.

Thực trạng của hoạt động vay ngang hàng tại tại Việt Nam

Tại Việt Nam, mô hình vay ngang hàng bắt đầu xuất hiện từ năm 2016 với sự ra đời của trang web huydong.com. Kể từ đó, nhiều công ty P2P Lending khác đã đi vào hoạt động, như Tima, SHA, Mobivi, Vaymuon.vn, và Mofin. Dù tuổi đời còn non trẻ, thị trường P2P Lending Việt Nam đã chứng tỏ tiềm năng phát triển mạnh mẽ nhờ sự tăng trưởng nhanh chóng của công nghệ, internet và thiết bị di động.

Theo Báo cáo tài chính khu vực châu Á – Thái Bình Dương lần 3 của Đại học Cambridge, quy mô thị trường P2P Lending Việt Nam vẫn còn nhỏ so với các nước khác trong khu vực Đông Nam Á, chỉ chiếm 1,6% khối lượng giao dịch của khu vực, xếp trên Nepal và Kazakhstan. Tuy nhiên, Việt Nam có nhiều điều kiện thuận lợi để phát triển mô hình này, bao gồm sự phát triển của dữ liệu lớn (Big Data) và sự thay đổi cơ cấu dân số học, với thế hệ trẻ dễ dàng chấp nhận các dịch vụ tài chính mới.

Thống kê sơ bộ của Ngân hàng Nhà nước cho thấy Việt Nam hiện có khoảng 100 công ty P2P Lending, bao gồm cả các công ty đã hoạt động chính thức và đang thử nghiệm. Một số công ty nổi bật như Tima, Trust Circle, Vay mượn, Lendmo, Wecash, và InterLoan. Tuy nhiên, con số thực tế có thể cao hơn do hiện tại các cơ quan quản lý chưa tổ chức thống kê chính thức.

Các công ty P2P Lending tại Việt Nam đã đưa ra nhiều sản phẩm vay vốn đa dạng trên các nền tảng trực tuyến, bao gồm vay có tài sản đảm bảo và vay không có tài sản đảm bảo, trong đó chủ yếu là vay không có tài sản đảm bảo. Các sản phẩm vay tín chấp cá nhân như vay theo lương, vay theo sổ hộ khẩu, vay theo đăng ký xe máy, vay trả góp, vay theo hóa đơn điện nước… đều phổ biến. Đối với doanh nghiệp, chủ yếu là các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs), các công ty P2P Lending cung cấp các dịch vụ như vay tài trợ các khoản phải thu, tài trợ bên mua hàng, tài trợ vốn lưu động và tài trợ thương mại điện tử.

Lời kết

Vay ngang hàng mang lại nhiều cơ hội và lợi ích cho cả người vay và người cho vay, đặc biệt trong bối cảnh nhiều người gặp khó khăn khi tiếp cận các dịch vụ tài chính, đặc biệt là vay tiền theo hình thức truyền thống. Việc không cần tài sản đảm bảo là một trong những ưu điểm lớn của hình thức này, giúp quá trình vay vốn trở nên dễ dàng và tiếp cận được nhiều người hơn. Tuy nhiên, người tham gia cần hiểu rõ các rủi ro và lựa chọn các nền tảng uy tín để đảm bảo an toàn và hiệu quả. Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về việc có cần tài sản đảm bảo khi vay ngang hàng hay không.