Vay ngang hàng

Vay P2P (Peer-to-Peer lending) đang ngày càng khẳng định vai trò quan trọng trong thị trường tài chính toàn cầu, đặc biệt là ở những quốc gia có nhu cầu tiếp cận tài chính cao nhưng lại gặp khó khăn trong việc tiếp cận các nguồn vốn truyền thống. Với sự phát triển vượt bậc về công nghệ và nhu cầu thị trường, vay P2P đã trở thành một công cụ mạnh mẽ, mang lại nhiều lợi ích cho cả người cho vay lẫn người vay. Tuy nhiên, sự bùng nổ này cũng đi kèm với những thách thức và rủi ro cần được quản lý một cách cẩn trọng.

Vay P2P và những ưu điểm vượt trội

Vay P2P (Peer-to-Peer lending) đang nổi lên như một trong những xu hướng tài chính sáng tạo và mạnh mẽ nhất trên toàn cầu. Theo báo cáo của Transparency Market Research, quy mô thị trường P2P Lending có thể đạt đến 897,9 tỷ USD vào năm 2024, cho thấy tiềm năng to lớn và tốc độ phát triển vượt trội của mô hình này. Với nhiều ưu điểm độc đáo, vay P2P đang dần trở thành lựa chọn hàng đầu cho cả người vay và người cho vay.

Tiếp cận vốn một cách nhanh chóng

Một trong những ưu điểm lớn nhất của vay P2P là khả năng kết nối trực tiếp giữa người cho vay và người đi vay mà không cần thông qua các trung gian tài chính truyền thống. Điều này không chỉ giúp người vay tiếp cận nguồn vốn một cách nhanh chóng mà còn giảm bớt các thủ tục phức tạp và thời gian chờ đợi. Đặc biệt, trong bối cảnh kinh tế toàn cầu biến động do đại dịch Covid-19, vay P2P đã chứng tỏ là một giải pháp hiệu quả khi giúp nhiều cá nhân và doanh nghiệp tiếp cận được nguồn vốn cần thiết mà không cần phải tiếp xúc trực tiếp.

Lãi suất cạnh tranh và đa dạng sản phẩm vay

Vay P2P còn hấp dẫn nhờ vào lãi suất cạnh tranh. Do không có sự tham gia của các trung gian tài chính, chi phí vận hành của các nền tảng P2P thường thấp hơn, dẫn đến việc người vay có thể nhận được lãi suất vay thấp hơn so với các khoản vay truyền thống.

Ngoài ra, các nền tảng P2P Lending cung cấp một loạt các sản phẩm vay đa dạng, phù hợp với nhu cầu của nhiều đối tượng khách hàng. Đối với cá nhân, các sản phẩm vay bao gồm vay tín chấp theo lương, vay theo sổ hộ khẩu, vay trả góp, vay theo hóa đơn điện/nước, và nhiều hình thức khác. Đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa, các sản phẩm vay cũng được thiết kế linh hoạt, như tài trợ các khoản phải thu, tài trợ bên mua hàng, tài trợ vốn lưu động, và tài trợ thương mại điện tử.

Tăng lợi nhuận và giảm rủi ro cho người cho vay

Không chỉ mang lại lợi ích cho người vay, vay P2P còn là một cơ hội đầu tư hấp dẫn cho người cho vay. Thông qua các nền tảng P2P, người cho vay có thể đạt được lợi nhuận cao hơn so với các hình thức đầu tư truyền thống như gửi tiết kiệm tại ngân hàng. Đồng thời, các nền tảng này cũng cho phép người cho vay phân tán rủi ro bằng cách đầu tư vào nhiều khoản vay khác nhau, giảm thiểu nguy cơ mất vốn nếu một khoản vay cụ thể gặp vấn đề.

Đóng góp vào sự phát triển của thị trường tài chính

Với sự gia tăng về số lượng và quy mô, các nền tảng vay P2P đang góp phần làm đa dạng hóa các kênh dẫn vốn trên thị trường tài chính. Điều này không chỉ giúp cải thiện khả năng tiếp cận tài chính cho nhiều đối tượng, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, mà còn hỗ trợ khai thác hiệu quả tài nguyên dữ liệu về dân cư và doanh nghiệp. Hơn nữa, nếu được quản lý tốt, vay P2P có thể thúc đẩy cạnh tranh, đổi mới sáng tạo, và phân bổ vốn hiệu quả theo nguyên tắc thị trường, từ đó giúp giảm chi phí đi vay và nâng cao hiệu quả kinh tế.

Tiềm năng phát triển bền vững

Các chuyên gia nhận định rằng, với sự hỗ trợ mạnh mẽ từ công nghệ và chính sách, vay P2P có tiềm năng phát triển bền vững và góp phần vào sự phát triển hệ thống tài chính hiện đại. Chính phủ của nhiều quốc gia, bao gồm Việt Nam, đang tích cực hoàn thiện các chính sách hỗ trợ phát triển công nghệ tài chính (Fintech) và khởi nghiệp quốc gia. Đây là những yếu tố quan trọng giúp mô hình vay P2P tiếp tục mở rộng và phát triển trong tương lai.

Những thách thức và rủi ro hiện hữu của vay P2P

Mặc dù vay P2P (Peer-to-Peer lending) đã mang lại nhiều lợi ích và cơ hội cho cả người cho vay lẫn người vay, nhưng mô hình này không phải là không có những thách thức. Trong khi vay P2P đang phát triển nhanh chóng và ngày càng trở nên phổ biến, các vấn đề liên quan đến rủi ro tài chính, quản lý, và pháp lý đã bắt đầu xuất hiện, đòi hỏi sự quan tâm và giải quyết kịp thời từ các cơ quan quản lý và các bên liên quan.

Rủi ro từ tín dụng đen và các mô hình vay P2P biến tướng

Một trong những thách thức lớn nhất của vay P2P là sự xuất hiện của các tổ chức tín dụng đen núp bóng mô hình này để hoạt động trái phép. Những tổ chức này thường lợi dụng sự thiếu hiểu biết của người vay, đưa ra các khoản vay với lãi suất cao và điều kiện khắt khe, dẫn đến mất ổn định kinh tế – xã hội. 

Đây là vấn đề nghiêm trọng, đặc biệt tại các quốc gia mà khung pháp lý chưa được hoàn thiện trong lĩnh vực này. Các chuyên gia đã nhấn mạnh rằng cần có các biện pháp kiểm soát chặt chẽ để ngăn chặn sự lan rộng của các mô hình vay P2P biến tướng này, từ đó bảo vệ người tiêu dùng và duy trì sự ổn định của thị trường tài chính.

Thiếu hệ thống thông tin tín dụng và giám sát sau vay

Một vấn đề khác của vay P2P là sự hạn chế trong việc tiếp cận thông tin tín dụng chính thức. Hiện nay, các công ty P2P Lending tại Việt Nam vẫn chưa thể kết nối với Trung tâm Thông tin Tín dụng Quốc gia (CIC), điều này gây khó khăn trong việc đánh giá chính xác mức độ rủi ro của khách hàng vay. 

Hơn nữa, sau khi giao dịch vay được hoàn thành, các công ty P2P Lending cũng không có cơ chế giám sát người vay, dẫn đến rủi ro mất khả năng thu hồi vốn nếu người vay không thực hiện đúng nghĩa vụ của mình. Thiếu sự giám sát này làm tăng nguy cơ rủi ro tín dụng và có thể ảnh hưởng đến tính bền vững của mô hình vay ngang hàng.

Lo ngại từ sự xâm nhập của các công ty ngoại quốc

Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, tại Việt Nam hiện có khoảng 100 công ty hoạt động trong lĩnh vực P2P Lending, trong đó có nhiều doanh nghiệp đến từ Trung Quốc, Singapore, Indonesia… Với việc Trung Quốc đã đóng cửa hơn 10.000 nền tảng vay ngang hàng do các vấn đề quản lý và rủi ro, có lo ngại rằng các doanh nghiệp nước ngoài này sẽ chuyển hướng sang Việt Nam, tạo ra thách thức lớn trong việc kiểm soát và giám sát thị trường. 

Việc thiếu một khung pháp lý rõ ràng và cụ thể càng làm tăng nguy cơ Việt Nam trở thành “bãi đáp” cho các công ty P2P Lending không tuân thủ quy định.

Hạn chế về khung pháp lý

Một trong những yếu tố khiến vay ngang hàng đối mặt với nhiều rủi ro là sự thiếu vắng một khung pháp lý hoàn chỉnh để điều chỉnh hoạt động này. Hiện nay, tại Việt Nam, mô hình vay P2P vẫn chưa được điều chỉnh bởi bất kỳ quy định pháp lý cụ thể nào. Điều này làm tăng nguy cơ mất kiểm soát và gây thiệt hại cho cả người cho vay lẫn người vay. 

Ngân hàng Nhà nước và nỗ lực xây dựng khung pháp lý cho hoạt động vay P2P

Nhằm tạo ra môi trường hoạt động an toàn và minh bạch cho vay P2P, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã và đang nỗ lực xây dựng một khung pháp lý thử nghiệm (Regulatory sandbox) cho Fintech. Đây được xem là một bước đi cần thiết trong bối cảnh thị trường P2P Lending đang phát triển mạnh mẽ nhưng vẫn còn thiếu các quy định pháp lý cụ thể.

Việc NHNN tạm dừng kết nối các công ty P2P Lending với hệ thống thông tin tín dụng của CIC là một biện pháp tạm thời, nhằm đảm bảo an toàn cho thị trường trong thời gian chờ khung pháp lý được hoàn thiện. Theo đó, các công ty đủ điều kiện tham gia thử nghiệm trong khung pháp lý sandbox sẽ phải tuân thủ các quy định chặt chẽ hơn về bảo mật thông tin, quản lý rủi ro, và công bố thông tin.

Ngoài ra, các chuyên gia cũng nhận định rằng, việc sớm có khung pháp lý sẽ giúp loại bỏ những doanh nghiệp hoạt động kém chất lượng, chỉ giữ lại những công ty P2P Lending chân chính và có năng lực. Điều này không chỉ giúp thị trường P2P Lending trở nên minh bạch hơn mà còn góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành tài chính nói chung.

Lời kết

Vay P2P là một giải pháp tài chính đầy tiềm năng trong bối cảnh thị trường tài chính ngày càng đa dạng và phức tạp. Tuy nhiên, để phát huy tối đa những lợi ích mà hình thức vay này mang lại, đồng thời giảm thiểu rủi ro, cần có một khung pháp lý rõ ràng và chặt chẽ. Sự nỗ lực của NHNN trong việc xây dựng khung pháp lý cho vay P2P không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi của người cho vay và người vay, mà còn tạo điều kiện cho các doanh nghiệp P2P Lending chân chính phát triển bền vững. Với những bước đi đúng đắn, vay P2P hứa hẹn sẽ là một trong những giải pháp tài chính hiệu quả, đóng góp tích cực vào sự phát triển của nền kinh tế.

Trong bối cảnh kinh tế khó khăn, hoạt động cho vay ngang hàng (P2P Lending) đã nổi lên như một giải pháp tài chính phổ biến, thu hút nhiều người tham gia nhờ lãi suất hấp dẫn. Tuy nhiên, đi kèm với những lợi ích là các rủi ro lớn, đặc biệt là nguy cơ “bom nợ” có thể đe dọa sự ổn định tài chính của người vay và toàn bộ hệ thống. Việc nhận thức rõ các nguy cơ và áp dụng biện pháp phòng ngừa là điều cần thiết để bảo vệ cả nhà đầu tư và người vay trong thời điểm hiện tại.

Bối cảnh kinh tế khó khăn và những rủi ro tài chính

Trong những năm gần đây, nền kinh tế toàn cầu, trong đó có Việt Nam, đã phải đối mặt với nhiều thách thức. Đặc biệt, vào quý 3/2021, làn sóng thứ 4 của dịch bệnh tại Việt Nam đã khiến nhiều tỉnh, thành phải áp dụng các biện pháp giãn cách xã hội kéo dài. Hậu quả là hàng loạt các doanh nghiệp, đặc biệt là các công ty tài chính, đã gặp phải những khó khăn đáng kể trong hoạt động kinh doanh.

Các công ty tài chính đã chịu ảnh hưởng nghiêm trọng từ sự sụt giảm thu nhập của người lao động. Khi nhiều người mất việc làm hoặc bị cắt giảm thu nhập, khả năng thanh toán các khoản vay của họ cũng giảm theo, dẫn đến tỷ lệ nợ xấu tăng cao. 

Tại hội nghị sơ kết hoạt động 9 tháng đầu năm của nhóm công ty tài chính do Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam tổ chức, tổng dư nợ tín dụng của các thành viên ước đạt khoảng 150.000 tỷ đồng, nhưng hầu như không có sự tăng trưởng so với cuối năm 2020. Thậm chí, tỷ lệ nợ xấu bình quân đã tăng lên mức 9-10%, so với khoảng 6% vào cuối năm 2020, và dự kiến sẽ tiếp tục tăng lên đến cuối năm 2021.

FE Credit, công ty tài chính tiêu dùng hàng đầu tại Việt Nam, đã ghi nhận tổng doanh thu 9 tháng đầu năm 2021 chỉ đạt 11.900 tỷ đồng, thấp hơn mức 13.000 tỷ đồng cùng kỳ năm 2020 và 13.500 tỷ đồng cùng kỳ năm 2019. Đặc biệt, trong quý 3/2021, công ty này đã phải chịu lỗ 300 tỷ đồng, một kết quả kinh doanh chưa từng có trong lịch sử của công ty.

Tương tự, HD Saison, một công ty tài chính khác, cũng không tránh khỏi những khó khăn. Dư nợ cho vay của HD Saison đến cuối tháng 9/2021 giảm hơn 2.000 tỷ đồng so với quý trước đó, trong khi tỷ lệ nợ xấu tăng từ 5,8% trong 2 quý đầu năm lên 7,4% vào cuối quý 3.

M Credit, một công ty tài chính tiêu dùng khác, dù có doanh thu tăng 13% so với cùng kỳ năm trước, nhưng lợi nhuận trước thuế quý 3/2021 chỉ đạt 86 tỷ đồng, một con số giảm rất mạnh so với 2 quý trước đó.

Những con số này phản ánh rõ ràng những rủi ro tài chính tiềm ẩn trong bối cảnh kinh tế khó khăn. Khi thu nhập của người lao động bị suy giảm do đại dịch, khả năng trả nợ của họ cũng giảm theo, khiến các công ty tài chính phải đối mặt với nguy cơ nợ xấu đang có xu hướng tăng cao. 

Hoạt động cho vay ngang hàng – Xu hướng tài chính với nhiều rủi ro tiềm ẩn

Hoạt động cho vay ngang hàng (P2P Lending) là một trong những xu hướng tài chính mới được nhiều nhà đầu tư và người vay ưa chuộng trong thời gian gần đây. P2P Lending cho phép người có tiền nhàn rỗi cho vay trực tiếp tới người cần vay thông qua các nền tảng trực tuyến, không cần thông qua trung gian tài chính truyền thống như ngân hàng. Điều này giúp các nhà đầu tư hưởng lãi suất cao hơn và người vay có thể tiếp cận nguồn vốn một cách dễ dàng hơn.

Mức lãi suất của P2P Lending thường dao động từ 15-18%/năm, tương đương 1,5%/tháng, một con số khá hấp dẫn đối với những nhà đầu tư tìm kiếm lợi nhuận cao hơn so với lãi suất ngân hàng. Tuy nhiên, lợi ích cao luôn đi kèm với rủi ro lớn. Bên cạnh các công ty P2P Lending hoạt động chân chính, đã xuất hiện nhiều tổ chức trá hình, lợi dụng mô hình này để lừa đảo khách hàng với lãi suất “cắt cổ”.

Hệ lụy của việc này không chỉ là những khoản nợ không thể trả được mà còn là nguy cơ hình thành các “bom nợ” – những khoản nợ tích tụ với lãi suất cao và phí phạt liên tục tăng, đến một mức độ nào đó sẽ bùng nổ và gây ra khủng hoảng tài chính. Khi người vay không thể trả nợ, các công ty P2P Lending sẽ phải gánh chịu hậu quả, và nguy cơ sụp đổ của cả hệ thống là điều không thể tránh khỏi.

Ngoài ra, một số công ty còn áp dụng chiêu thức tính lãi suất vào khoản vay ban đầu và yêu cầu người vay trả lãi trước khi nhận tiền, dẫn đến việc người vay thực tế chỉ nhận được một phần nhỏ so với số tiền đăng ký vay. Điều này không chỉ làm tăng thêm gánh nặng tài chính cho người vay mà còn đẩy họ vào tình thế khó khăn hơn nếu không có khả năng trả nợ đúng hạn.

Một số ứng dụng cho vay như “Vaytocdo”, “Moreloan”, và “VD online” đã bị lực lượng Công an triệt phá vì những hành vi lừa đảo và cho vay nặng lãi. Những công ty này, do không chịu sự quản lý chặt chẽ, đã tạo ra nhiều hệ lụy tiêu cực, đẩy người vay vào cảnh nợ nần chồng chất và gây bất ổn cho toàn hệ thống tài chính.

Giải pháp ngăn chặn “bom nợ” từ hoạt động cho vay ngang hàng

Để ngăn chặn nguy cơ “bom nợ”, cần có một loạt các giải pháp toàn diện từ cả cơ quan quản lý, các công ty tài chính, và người tham gia vay vốn.

Tăng cường quản lý và giám sát hoạt động cho vay ngang hàng

Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước, ông Đào Minh Tú, đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc quản lý chặt chẽ hoạt động tín dụng tiêu dùng, trong đó bao gồm cả P2P Lending. Với sự phức tạp và khó nhận diện của tín dụng đen, đặc biệt là qua các hình thức trực tuyến, việc tăng cường giám sát và quản lý các nền tảng cho vay ngang hàng là cần thiết. NHNN cần xác định rõ quy trình cấp phép và hoạt động cho các công ty P2P Lending, đảm bảo rằng các công ty này không lạm dụng mức lãi suất và phí quá cao, gây áp lực cho người vay.

Các biện pháp gián tiếp để hạn chế hoạt động của các tổ chức cho vay có lãi suất cao cần được áp dụng, nhằm tránh tình trạng P2P Lending trở thành hình thức tín dụng đen trá hình. Đặc biệt, việc quản lý cần tập trung vào việc đảm bảo rằng lãi suất và phí do các công ty P2P Lending quy định phải hợp lý, không gây thiệt hại cho người vay, đặc biệt trong bối cảnh nền kinh tế đang phục hồi sau đại dịch.

Nâng cao năng lực thẩm định và công nghệ trong hoạt động cho vay ngang hàng

Mô hình P2P Lending dựa vào khả năng trả nợ của người vay, do đó, năng lực thẩm định của các công ty tài chính là yếu tố quyết định để giảm thiểu rủi ro “bom nợ”. Các công ty P2P Lending cần đầu tư vào công nghệ AI và phân tích dữ liệu lớn (Big Data) để đánh giá chính xác khả năng tài chính của người vay. Điều này không chỉ giúp giảm thiểu rủi ro nợ xấu mà còn tạo ra sự minh bạch và tin tưởng trong hoạt động P2P Lending.

Ngoài ra, các công ty cần phát triển các công cụ giám sát và cảnh báo sớm, giúp nhận diện các rủi ro tiềm ẩn trước khi chúng trở thành vấn đề nghiêm trọng. Điều này bao gồm cả việc theo dõi sát sao tình hình tài chính của người vay và điều chỉnh các điều kiện vay kịp thời để tránh tình trạng quá tải tài chính dẫn đến nợ xấu.

Khuyến khích các công ty P2P Lending giảm lãi suất và phí

Như ông Nguyễn Minh Hoàng đã đề cập, việc giảm lãi suất và phí sẽ là một giải pháp thiết thực để giảm bớt gánh nặng tài chính cho người vay. Khi người vay có điều kiện trả nợ thuận lợi hơn, rủi ro cho các nhà đầu tư và các nền tảng P2P Lending cũng sẽ giảm theo. Điều này không chỉ giúp ổn định thị trường mà còn đảm bảo sự bền vững của mô hình P2P Lending trong dài hạn.

Hợp tác giữa các cơ quan quản lý và công ty tài chính

Sự phối hợp giữa các cơ quan quản lý, công an, và các công ty tài chính là cần thiết để chống lại các tổ chức tín dụng đen đội lốt P2P Lending. Các biện pháp mạnh tay cần được áp dụng để xử lý nghiêm các tổ chức vi phạm, đồng thời bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng và duy trì sự minh bạch, công bằng trên thị trường tài chính.

Lời kết

Hoạt động cho vay ngang hàng mang lại nhiều cơ hội nhưng cũng tiềm ẩn không ít rủi ro, đặc biệt là nguy cơ hình thành các “bom nợ” khi lãi suất và phí không được kiểm soát chặt chẽ. Để tận dụng được lợi ích của mô hình này mà không rơi vào tình cảnh nợ nần chồng chất, các bên liên quan cần hợp tác chặt chẽ, áp dụng các biện pháp quản lý và thẩm định nghiêm ngặt, đồng thời nâng cao nhận thức của người dân về các rủi ro tiềm ẩn. Chỉ khi đó, P2P Lending mới thực sự trở thành một kênh tài chính an toàn và bền vững cho cả nhà đầu tư và người vay.

Trong bối cảnh số lượng công ty P2P Lending tại Việt Nam đang tăng nhanh chóng, việc lựa chọn nền tảng P2P Lending uy tín trở nên vô cùng quan trọng. Song song với những nền tảng uy tín cũng có nhiều loại hình biến tướng, giả danh mô hình P2P Lending gây ảnh hưởng xấu tới xã hội. Vậy làm cách nào để lựa chọn được nền tảng P2P Lending uy tín giữa muôn vàn các công ty Fintech? Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm ra lời giải đáp thông qua 4 tiêu chí vàng.

Lợi ích của việc có tiêu chí đánh giá nền tảng P2P Lending uy tín

Việc đánh giá nền tảng P2P Lending uy tín không chỉ giúp bảo vệ nhà đầu tư mà còn đảm bảo hiệu quả đầu tư. Dưới đây là những lợi ích quan trọng của việc có tiêu chí đánh giá nền tảng P2P Lending:

Cơ sở xác định mức độ phù hợp với khả năng đầu tư

Trước hết, việc đánh giá một nền tảng P2P Lending trước khi đầu tư giúp nhà đầu tư tìm ra được công ty có dịch vụ phù hợp với khả năng của mình. Tại Việt Nam, có hơn 10,5% công ty Fintech phát triển P2P làm sản phẩm chủ lực. Mỗi công ty hướng đến một tệp đối tượng khách hàng cụ thể như cá nhân, doanh nghiệp, tiểu thương, hay dịch vụ linh động toàn diện.

Vì vậy, khi bạn tham gia đầu tư, mỗi công ty đều sẽ căn cứ vào phân khúc khách hàng của mình và quy định số vốn tối thiểu. Điều này giúp nhà đầu tư lựa chọn được nền tảng phù hợp với năng lực tài chính và nhu cầu đầu tư.

Tìm ra nơi có lãi suất phù hợp với mong muốn

Lãi suất là điều đầu tiên mà nhà đầu tư quan tâm khi rót vốn vào bất kỳ kênh nào. Tuy nhiên, lãi suất sẽ được tùy chỉnh khác nhau tùy theo mỗi công ty Fintech. Chính vì vậy, việc tìm hiểu và so sánh lãi suất giữa các nền tảng giúp nhà đầu tư đảm bảo nhận được lãi suất tốt nhất trên cùng một mô hình đầu tư. Một nền tảng P2P Lending uy tín sẽ cung cấp lãi suất hợp lý, không chỉ giúp tăng lợi nhuận mà còn đảm bảo an toàn cho khoản đầu tư của bạn.

Tránh được các nền tảng P2P lừa đảo

P2P Lending là sản phẩm công nghệ sáng tạo trong lĩnh vực tài chính, mang lại nhiều lợi ích cho người tham gia. Tuy nhiên, trong thị trường rộng lớn luôn ẩn hiện nhiều nguy cơ và rủi ro, đặc biệt là từ các ứng dụng cho vay nặng lãi hoặc giả danh mô hình P2P Lending. Việc có tiêu chí đánh giá rõ ràng giúp nhà đầu tư nhận diện được các nền tảng lừa đảo và tránh được những rủi ro không đáng có. Điều này không chỉ bảo vệ nhà đầu tư mà còn góp phần xây dựng một thị trường P2P Lending lành mạnh và phát triển bền vững.

Đảm bảo an toàn và minh bạch

Một nền tảng P2P Lending uy tín sẽ có các điều khoản rõ ràng và cụ thể để bảo vệ quyền lợi của người dùng. Điều này đặc biệt quan trọng trong trường hợp người vay không thể thanh toán nợ đúng hạn. Các nền tảng uy tín sẽ có biện pháp hỗ trợ xử lý và thu hồi vốn khi cần thiết, đảm bảo nhà đầu tư không gặp phải rủi ro mất vốn. Hơn nữa, việc công khai minh bạch thông tin công ty, giấy phép kinh doanh và các điều khoản sử dụng giúp tăng độ tin cậy và an tâm cho nhà đầu tư.

Tăng hiệu quả đầu tư

Cuối cùng, việc đánh giá nền tảng P2P Lending uy tín giúp nhà đầu tư tối đa hóa hiệu quả đầu tư. Với sự lựa chọn đúng đắn, nhà đầu tư có thể tận dụng được các lợi thế từ lãi suất hấp dẫn, công nghệ hiện đại và các biện pháp bảo mật thông tin cao cấp. Điều này không chỉ giúp tăng lợi nhuận mà còn đảm bảo an toàn cho khoản đầu tư, giúp nhà đầu tư đạt được mục tiêu tài chính của mình một cách hiệu quả.

4 tiêu chí vàng giúp bạn tìm được nền tảng P2P Lending uy tín

1. Mức lãi suất hợp pháp

Lãi suất là yếu tố đầu tiên mà nhà đầu tư quan tâm khi lựa chọn một nền tảng P2P Lending uy tín. Tại Việt Nam, mức lãi suất cho vay ngang hàng được pháp luật cho phép là từ 15% đến 20%/năm. Mức lãi suất này được quy định rõ ràng nhằm bảo vệ quyền lợi của cả người vay và người cho vay. Tuy vào chính sách của từng công ty Fintech, mức lãi suất này có thể dao động nhưng sẽ không vượt quá quy định cho phép của nhà nước.

Bên cạnh đó, P2P Lending thường có lãi suất cao hơn so với các kênh đầu tư truyền thống như gửi tiết kiệm ngân hàng (5%-6%/năm) hay đầu tư vào trái phiếu. So với đầu tư vào các kênh mạo hiểm như Bitcoin, P2P Lending mang lại sự an toàn và ổn định hơn về mặt lãi suất.

Một trong những công ty Fintech đang có chính sách lãi suất hấp dẫn là Fiin Credit với lãi suất đầu tư từ 18% – 20%/năm. Nhà đầu tư có thể bắt đầu với khoản tiền nhỏ từ 1 triệu đồng và linh hoạt cho vay nhiều hợp đồng cùng một lúc.

2. Điều khoản quy định bảo vệ người dùng

Một nền tảng P2P Lending uy tín cần có các điều khoản rõ ràng và cụ thể để bảo vệ quyền lợi của người dùng, đặc biệt là trong trường hợp người vay không thể thanh toán nợ. Các điều khoản này cần đảm bảo nhà đầu tư sẽ được hỗ trợ xử lý và thu hồi vốn khi cần thiết.

Hỗ trợ xử lý nợ

Fiin Credit cam kết đảm bảo 100% nhà đầu tư sẽ thu hồi lãi và vốn khi kết thúc kỳ hạn. Đồng thời, Fiin cũng chủ động đánh giá trước rủi ro, tập trung duyệt vay cho những tệp đối tượng uy tín như nhân viên văn phòng, công sở, sinh viên tại các trường có liên kết, và hộ kinh doanh uy tín.

Quy định về mức đầu tư tối thiểu

Mỗi nền tảng P2P Lending có quy định mức đầu tư tối thiểu khác nhau, tùy thuộc vào tệp khách hàng mục tiêu. Ví dụ, những công ty Fintech hướng đến đa dạng tệp nhà đầu tư và người vay thì mức huy động vốn đầu tư có thể từ 1 triệu đồng. Những công ty hướng đến huy động vốn cho doanh nghiệp thì mức vốn tối thiểu có thể lên đến 20 triệu đồng.

3. Ứng dụng công nghệ hiện đại để tối ưu hóa trải nghiệm

Một nền tảng P2P Lending uy tín cần sử dụng công nghệ hiện đại để tối ưu hóa trải nghiệm người dùng. Điều này bao gồm giao diện thân thiện, dễ sử dụng và cấu trúc thông tin rõ ràng. Bên cạnh đó, bảo mật thông tin người dùng cũng là một yếu tố quan trọng.

Fiin Credit, ví dụ, đã áp dụng công nghệ SSL 256-bit để mã hóa toàn bộ thông tin khách hàng, tự động đăng xuất sau 5 phút không hoạt động và sử dụng cơ chế xác thực hai lớp (2FA) để xác minh các giao dịch tài chính, đảm bảo an toàn tối đa cho người dùng.

4. Thông tin công ty minh bạch

Một công ty cung cấp nền tảng P2P Lending uy tín cần công khai đầy đủ các thông tin về giấy phép kinh doanh, địa chỉ văn phòng và các chi nhánh. Người đại diện của công ty cần xuất hiện trên các kênh truyền thông chính thống để tăng độ tin cậy.

Những công ty lừa đảo thường quảng cáo với những lời đường mật rất hấp dẫn, địa chỉ văn phòng mơ hồ, thiếu thông tin chứng thực từ các sàn có trụ sở tại nước ngoài như Indonesia, Trung Quốc hay tại các cơ quan uy tín. Để bảo vệ an toàn cho khoản tiền đầu tư và chính thông tin cá nhân của mình, nhà đầu tư cần nhận diện rõ một công ty Fintech cung cấp nền tảng cho vay P2P uy tín, chính thống.

Lời kết

Việc lựa chọn nền tảng P2P Lending uy tín không chỉ giúp nhà đầu tư bảo vệ khoản tiền đầu tư mà còn tối đa hóa lợi nhuận. Hy vọng với bốn tiêu chí đánh giá trên, nhà đầu tư sẽ có cái nhìn rõ ràng và chọn lựa đúng đắn khi tham gia vào thị trường P2P Lending tại Việt Nam. Nền tảng P2P Lending uy tín sẽ là lựa chọn tối ưu, giúp bạn an tâm đầu tư và đạt được mục tiêu tài chính của mình.

Cùng với sự phát triển của công nghệ tài chính, các ứng dụng vay ngang hàng lừa đảo cũng xuất hiện nhiều, gây ra nhiều rủi ro cho người dùng. Việc nhận biết các ứng dụng lừa đảo là rất cần thiết vì vay ngang hàng đang trở thành lựa chọn phổ biến cho cả người vay và nhà đầu tư tại Việt Nam nhờ tính tiện lợi và nhanh chóng. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu cách nhận biết các chiêu thức lừa đảo qua các ứng dụng vay ngang hàng, cũng như ảnh hưởng của chúng và cách lựa chọn nền tảng uy tín.

Câu chuyện lừa đảo của chị U. trên báo Thanh Niên

Theo báo Thanh Niên, chị U., một nạn nhân của ứng dụng cho vay ngang hàng lừa đảo, đã chia sẻ câu chuyện đau lòng của mình. Vì cần tiền gấp để trả lãi ngân hàng, chị đã quyết định vay qua một ứng dụng mà sau này chị mới biết có nguồn gốc từ Trung Quốc. Chị vay 1 triệu đồng nhưng chỉ nhận được 900 nghìn đồng và phải trả lại 1,3 triệu đồng trong vòng một tuần, tương đương với lãi suất 44%.

Không chỉ mất tiền, chị U. còn bị mất thông tin cá nhân và tài khoản mạng xã hội. Khi không thể trả nợ đúng hạn, chị bị đe dọa bằng bạo lực và người thân của chị cũng bị làm phiền bởi các đối tượng đòi nợ. Đây chỉ là một trong nhiều trường hợp tương tự xảy ra, cho thấy sự tinh vi và nguy hiểm của các ứng dụng vay ngang hàng lừa đảo.

4 chiêu thức lừa đảo vay ngang hàng phổ biến

Yêu cầu người dùng cung cấp thông tin không cần thiết

Một trong những dấu hiệu rõ ràng nhất của các ứng dụng cho vay ngang hàng lừa đảo là việc yêu cầu người dùng cung cấp quá nhiều thông tin cá nhân không cần thiết. Các ứng dụng này thường thuyết phục người dùng gửi thông tin qua một bản hợp đồng “có vẻ” chuyên nghiệp, nhưng thực chất là để lấy cắp thông tin. Các bản hợp đồng này thường chứa nhiều thông tin ảo như địa chỉ công ty, mã số thuế, người đại diện…

Như trong trường hợp của Chị U., chị đã bị mất thông tin cá nhân và tài khoản mạng xã hội, và còn bị đe dọa bằng bạo lực khi không thể thanh toán nợ đúng hạn.

Chia nhỏ lãi suất để đánh lừa người vay

Một chiêu trò phổ biến khác của các ứng dụng cho vay ngang hàng lừa đảo là chia nhỏ lãi suất ra theo ngày, khiến người vay chủ quan và đưa ra quyết định nhanh chóng. Ví dụ, lãi suất thực tế có thể lên đến 1000%/năm, nhưng các đối tượng lừa đảo sẽ chia nhỏ ra thành 2,7%/ngày, đánh lừa người dùng trong lúc chủ quan.

Lưu ý: Trước khi quyết định vay, hãy kiểm tra kỹ lưỡng và tính toán tổng lãi suất phải trả trong năm để tránh rơi vào bẫy lừa đảo.

Tạo dựng niềm tin ban đầu với các khoản vay nhỏ

Các ứng dụng lừa đảo thường tạo dựng niềm tin ban đầu bằng cách thực hiện đúng các khoản vay nhỏ. Tuy nhiên, khi người vay đã “cắn câu”, họ sẽ mời gọi người dùng thực hiện các khoản vay lớn hơn với các điều khoản bất lợi và lãi suất cao hơn nhiều lần.

Ví dụ: Ban đầu, người vay có thể nhận lại số tiền vay nhỏ mà không gặp vấn đề gì, nhưng khi thực hiện các khoản vay lớn hơn, họ sẽ phải đối mặt với lãi suất cao cắt cổ và các khoản phí ẩn.

Thuê người đại diện địa phương để qua mặt người dùng và cơ quan chức năng

Các ứng dụng lừa đảo thường thuê người đại diện là người Việt Nam để qua mặt người dùng và các cơ quan chức năng. Tuy nhiên, khi điều tra kỹ lưỡng, thường phát hiện ra rằng đứng sau điều hành hoạt động là các đối tượng người nước ngoài, chủ yếu là người Trung Quốc.

Lý giải cho điều này, có thể thấy một số quốc gia như Trung Quốc đã thắt chặt quản lý các app cho vay online, khiến các đối tượng này chuyển hướng hoạt động của chúng sang thị trường Việt Nam. 

Ảnh hưởng của ứng dụng cho vay ngang hàng lừa đảo

Các ứng dụng cho vay ngang hàng lừa đảo không chỉ gây thiệt hại tài chính cho người dùng mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến các công ty Fintech chân chính. Các công ty uy tín như Fiin Credit đã và đang cung cấp nhiều lợi ích cho người dùng, giúp họ tiếp cận nguồn vốn linh hoạt với lãi suất thấp. Tuy nhiên, sự lộng hành của tín dụng đen và hành lang pháp lý chưa hoàn thiện khiến hoạt động cho vay ngang hàng bị liệt vào danh sách rủi ro cao.

Ảnh hưởng tiêu cực đến người dùng

Người dùng bị ảnh hưởng nặng nề khi sử dụng các ứng dụng lừa đảo. Họ không chỉ mất tiền mà còn phải đối mặt với nguy cơ bị đánh cắp thông tin cá nhân, bị đe dọa bạo lực, và bị làm phiền bởi các đối tượng đòi nợ.

Ảnh hưởng tiêu cực đến các công ty Fintech chân chính

Các công ty Fintech chân chính cũng chịu tổn thất từ “tiếng xấu” do các ứng dụng lừa đảo gây ra. Điều này làm giảm niềm tin của người dùng vào các dịch vụ Fintech, mặc dù các công ty uy tín đã mang lại nhiều lợi ích cho người dùng.

Hành động của các công ty Fintech

Không ngồi yên chịu trận, nhiều công ty công nghệ tài chính (Fintech) đã và đang chủ động đối phó với vấn nạn tín dụng đen và các ứng dụng cho vay ngang hàng lừa đảo. Các công ty này không chỉ tập trung vào việc phát triển sản phẩm mà còn đẩy mạnh các hoạt động truyền thông, giáo dục người dùng, và hợp tác chặt chẽ với các cơ quan chức năng để đảm bảo an toàn tài chính cho người dùng.

Các công ty Fintech luôn đặt lợi ích của người dùng lên hàng đầu. Một trong những tiêu chí quan trọng của họ là “đẩy lùi tín dụng đen”. Họ không chỉ cung cấp các dịch vụ tài chính tiện ích mà còn chú trọng đến việc xây dựng một môi trường tài chính an toàn và minh bạch.

Ví dụ: Fiin Credit là một trong những công ty Fintech uy tín tại Việt Nam. CEO của Fiin Credit, ông Trần Việt Vĩnh, , đã chia sẻ: “Sự ra đời của Fiin không chỉ là giải pháp kết nối nguồn tiền nhàn rỗi trong xã hội đến với những người có nhu cầu vay, những người gặp khó khăn khi tiếp cận nguồn vốn từ ngân hàng, mà còn là một công cụ hữu ích để giảm thiểu nạn tín dụng đen đang hoành hành.”

Trong gần 4 năm hoạt động, Fiin Credit đã đồng hành cùng Chính phủ, các cơ quan ban ngành và các cơ quan truyền thông để đẩy lùi tín dụng đen – một chiêu trò lừa đảohết sức tinh vi. Fiin Credit không chỉ cung cấp các dịch vụ vay với lãi suất thấp nhất thị trường, chỉ 1,5%/tháng, mà còn sử dụng công nghệ AI tân tiến để nhận diện cũng như bảo mật thông tin khách hàng. Hệ thống của Fiin Credit đảm bảo rằng người dùng được tiếp cận với nguồn tiền trong môi trường trong lành, có chọn lọc, và hoàn toàn an toàn.

Cần lưu ý gì để tránh các nền tảng cho vay ngang hàng lừa đảo?

Khi lựa chọn ứng dụng cho vay ngang hàng, người dùng cần lưu ý một số điểm quan trọng để đảm bảo an toàn và tránh bị lừa đảo.

Địa chỉ công ty rõ ràng và có giấy phép kinh doanh

Một công ty uy tín phải có địa chỉ công ty rõ ràng, văn phòng đại diện, giấy phép kinh doanh và mã số thuế hợp pháp. Đây là những dấu hiệu cơ bản để nhận biết một công ty hoạt động chính thống.

Nền tảng website và ứng dụng bài bản

Một nền tảng cho vay uy tín cần có website và ứng dụng được đầu tư bài bản, đăng tải các thông tin chính thống và rõ ràng. Điều này giúp người dùng dễ dàng tiếp cận và kiểm tra thông tin.

Công khai điều khoản vay rõ ràng

Điều khoản vay và cho vay cần được công khai rõ ràng, hợp pháp và thống nhất nội dung từ website, ứng dụng đến hợp đồng. Người dùng nên đọc kỹ các điều khoản trước khi quyết định vay.

Đội ngũ nhân viên chăm sóc khách hàng tận tình

Một công ty uy tín sẽ có đội ngũ nhân viên chăm sóc khách hàng tận tình, hỗ trợ người dùng trong quá trình vay và trả nợ. Điều này giúp tăng sự an tâm của người dùng khi sử dụng dịch vụ.

Lời kết

Trong bối cảnh phát triển mạnh mẽ của công nghệ tài chính, các ứng dụng vay ngang hàng mang lại nhiều lợi ích cho người dùng. Tuy nhiên, người dùng cần thận trọng trước những ứng dụng vay ngang hàng lừa đảo, kiểm tra kỹ lưỡng thông tin và lựa chọn các nền tảng uy tín để đảm bảo an toàn tài chính. Hãy luôn cảnh giác và bảo vệ bản thân khỏi những chiêu trò lừa đảo để tận dụng tối đa những lợi ích từ các dịch vụ P2P lending chính thống.

Xu hướng phát triển vay ngang hàng tại Việt Nam đang ngày càng mạnh mẽ, mở ra nhiều tiềm năng và cơ hội mới trong lĩnh vực tài chính. Với sự phát triển của công nghệ và nhu cầu về vốn ngày càng tăng, mô hình này đã và đang tạo ra những cơ hội mới cho cả người cho vay và người đi vay. Bài viết này sẽ đi sâu vào phân tích xu hướng phát triển của lĩnh vực này tại Việt Nam.

Xu hướng phát triển vay ngang hàng tại Việt Nam

Nhen nhóm trong bối cảnh nền kinh tế phục hồi sau đại dịch

Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam đang dần hồi phục sau những tác động nặng nề của đại dịch Covid-19, nhu cầu tìm kiếm nguồn vốn để thúc đẩy sản xuất và khôi phục kinh tế trở nên cấp thiết. Tuy nhiên, hệ thống ngân hàng truyền thống đang đối mặt với tình trạng cạn kiệt nguồn tín dụng và các quy định vay vốn ngày càng khắt khe, gây khó khăn cho nhiều cá nhân và doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, trong việc tiếp cận vốn.

Đại dịch Covid-19 đã khiến nền kinh tế toàn cầu rơi vào khủng hoảng, và Việt Nam cũng không ngoại lệ. Trong giai đoạn này, các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, đã phải đối mặt với nhiều thách thức trong việc duy trì hoạt động kinh doanh và tìm kiếm nguồn vốn.

Mặc dù các ngân hàng đã có nhiều chính sách hỗ trợ, nhưng nguồn tín dụng của hệ thống ngân hàng dần cạn kiệt, khiến các quy định vay vốn trở nên khắt khe hơn. Điều này đã buộc người dân và doanh nghiệp phải tìm đến các nguồn vay phi truyền thống, trong đó mô hình P2P Lending hay còn gọi là cho vay ngang hàng đã trở thành một giải pháp khả thi.

Từng bước phát triển

Hiện nay, tại thị trường Việt Nam, kênh dẫn vốn cho các hoạt động vay ngang hàng đang có những bước phát triển đáng kể. Trong số hơn 100 công ty Fintech được cấp phép, có đến 40 công ty cung cấp dịch vụ cho vay ngang hàng. Mô hình này đã dần trở thành kênh huy động vốn tiềm năng cho nhóm khách hàng cá nhân và doanh nghiệp nhỏ – những đối tượng gặp nhiều khó khăn trong việc tiếp cận với các nguồn vốn truyền thống từ những ngân hàng thương mại.

Theo thống kê, trong năm 2021, các khoản cho vay tài chính tiêu dùng đạt mức 67 tỷ USD, tương đương 18% GDP và chiếm 40% doanh thu hàng hóa bán lẻ. Sản phẩm mua trước trả sau đạt giá trị 500 triệu USD trong năm 2021, tăng 1.85 lần so với cùng kỳ năm 2020. Điều này cho thấy tiềm năng lớn của ngành tài chính tiêu dùng và những bước phát triển khả quan của thị trường, đặc biệt trong bối cảnh nhóm khách hàng cá nhân và doanh nghiệp nhỏ gặp khó khăn trong việc đáp ứng các tiêu chuẩn cho vay nghiêm ngặt của khối ngân hàng sau đại dịch.

TS Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia kinh tế  cho biết: “Khi mà nguồn vốn tín dụng từ các ngân hàng truyền thống chậm lại, người dân và các doanh nghiệp nhỏ gặp rất nhiều khó khăn trong việc tiếp cận vốn, do đó họ phải tìm nguồn vốn khác. Trong các nguồn vốn phi truyền thống có mô hình cho vay ngang hàng P2P Lending.” Nhận định này cho thấy rõ vai trò quan trọng của mô hình cho vay ngang hàng trong việc cung cấp vốn cho các đối tượng khó tiếp cận với nguồn tín dụng truyền thống.

Ông Nguyễn Văn Hiến, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Tài chính Marketing, cũng nhận định: “Nếu mô hình cho vay ngang hàng hoạt động một cách có kiểm soát, Nhà nước kiểm soát chặt chẽ và các hoạt động diễn ra lành mạnh thì đương nhiên đó có thể coi là một xu hướng để những người tiêu dùng thật sự cần tiền để hỗ trợ tiêu dùng cá nhân có thể sử dụng kênh này để đáp ứng nhu cầu của mình.” Nhận định này khẳng định rằng với sự kiểm soát và quản lý hợp lý từ Nhà nước, mô hình cho vay ngang hàng có thể trở thành một giải pháp tài chính hiệu quả và bền vững.

Được thúc đẩy bởi thói quen sử dụng công nghệ

Một yếu tố khác cũng đóng vai trò rất quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển của mô hình vay ngang hàng tại Việt Nam đó chính là thói quen sử dụng công nghệ của người Việt. Trong năm 2021, 1.3 tỷ USD đã được huy động cho các công ty Fintech tại Việt Nam, và tỷ lệ sử dụng ví điện tử đạt 66% trong số những người đạt độ tuổi từ 16 – 29. Điều này cho thấy người Việt đang ngày càng tin tưởng và sử dụng các dịch vụ tài chính công nghệ, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển hơn nữa của mô hình cho vay ngang hàng.

Có thể thấy, trong bối cảnh khó khăn hiện tại, cho vay ngang hàng đã và đang khẳng định vai trò quan trọng của mình trong việc cung cấp vốn cho cá nhân và doanh nghiệp nhỏ tại Việt Nam. Tuy nhiên, để mô hình này phát triển bền vững và an toàn, cần có sự hỗ trợ và quản lý chặt chẽ từ Nhà nước, cùng với việc nâng cao nhận thức của người dân về những lợi ích và rủi ro của mô hình này.

Lợi ích của vay ngang hàng

Các công ty cho vay ngang hàng cung cấp một giải pháp tài chính nhanh chóng và tiện lợi. Như ông Trần Việt Vĩnh, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Đổi mới Công nghệ Tài chính Fiin (Fiin Credit), đã chia sẻ, việc tiếp cận dịch vụ tài chính qua các ứng dụng và website rất thuận tiện, không cần gặp mặt trực tiếp hay chuẩn bị hồ sơ phức tạp. Quá trình phê duyệt nhanh chóng chỉ từ 10-30 phút, giúp người vay có thể nhận tiền một cách dễ dàng và sử dụng ngay lập tức.

Vay ngang hàng giúp giảm bớt các thủ tục phức tạp, tiết kiệm thời gian cho người vay. Người dân chỉ cần truy cập vào các ứng dụng hoặc website để sử dụng dịch vụ trực tuyến, không cần đến các điểm giao dịch. Điều này đặc biệt hữu ích trong bối cảnh dịch bệnh, khi các giao dịch trực tiếp gặp nhiều hạn chế. Bên cạnh đó, lãi suất vay qua các nền tảng P2P Lending thường cạnh tranh hơn so với ngân hàng truyền thống, giúp người vay tiết kiệm chi phí.

Khó khăn và thách thức khi phát triển vay ngang hàng

Mặc dù P2P Lending mang lại nhiều lợi ích, nhưng cũng không thiếu những thách thức. Các công ty cho vay ngang hàng phải đối mặt với nhiều rủi ro, từ việc kiểm soát chất lượng tín dụng, bảo mật thông tin, đến nguy cơ lừa đảo. Ngoài ra, mô hình này còn đối mặt với sự cạnh tranh từ các ngân hàng truyền thống và các công ty tài chính khác.

Để duy trì và phát triển, các công ty P2P Lending cần liên tục cải tiến công nghệ, nâng cao chất lượng dịch vụ, và tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp luật.

Đề xuất hoàn thiện khung pháp lý để phát triển vay ngang hàng

Để mô hình cho vay ngang hàng phát triển bền vững và an toàn, Nhà nước cần có sự hoàn thiện về hành lang pháp lý và cơ chế cấp phép cho dịch vụ này. Điều này bao gồm việc xác định các tiêu chuẩn về vốn tối thiểu, năng lực công nghệ, và tiêu chuẩn cho đội ngũ quản lý. Như TS Nguyễn Trí Hiếu đã nhận định, sự kiểm soát chặt chẽ của Nhà nước và hoạt động lành mạnh của các công ty P2P Lending sẽ tạo điều kiện cho mô hình này trở thành kênh cung ứng vốn hiệu quả.

Nhà nước cần đưa ra các quy định cụ thể về đăng ký ngành nghề kinh doanh, lãi suất và phí cho vay, quản lý nền tảng công nghệ số, và xác định rõ trách nhiệm của các bên tham gia. Cần có cơ chế giám sát, kiểm tra, thanh tra định kỳ để đảm bảo các công ty P2P Lending hoạt động đúng pháp luật, bảo vệ quyền lợi của người vay và nhà đầu tư. Ngoài ra, cần nâng cao công tác tuyên truyền, phổ biến kiến thức về mô hình này để người dân hiểu rõ hơn về các lợi ích và rủi ro khi tham gia.

Lời kết

Xu hướng phát triển vay ngang hàng tại Việt Nam đang mở ra nhiều cơ hội mới cho cá nhân và doanh nghiệp nhỏ, giúp họ tiếp cận nguồn vốn một cách nhanh chóng và tiện lợi. Tuy nhiên, để mô hình này phát triển bền vững, cần có sự hoàn thiện về khung pháp lý và cơ chế quản lý từ Nhà nước. Chỉ khi đó, vay ngang hàng mới thực sự trở thành một kênh huy động vốn hiệu quả, góp phần thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế Việt Nam.

Trong bối cảnh nền kinh tế số đang phát triển mạnh mẽ, các vấn đề pháp lý đối với P2P Lending cũng trở nên ngày càng phức tạp và cần được quản lý chặt chẽ để đảm bảo an toàn cho tất cả các bên liên quan. Bài viết này sẽ đi sâu phân tích những vấn đề pháp lý đặt ra đối với hoạt động cho vay ngang hàng tại Việt Nam, đồng thời đề xuất những giải pháp để hoàn thiện khung pháp lý, tạo điều kiện cho mô hình này phát triển bền vững. 

Thực tiễn hoạt động cho vay ngang hàng tại Việt Nam

Hoạt động cho vay ngang hàng (P2P Lending) xuất hiện tại Việt Nam từ năm 2017, mặc dù Việt Nam được đánh giá là một trong những quốc gia phát triển ngành công nghệ tài chính muộn hơn so với các nước khác. 

Tuy nhiên, lĩnh vực này có dư địa rất lớn để phát triển, đặc biệt là tại các thành phố lớn như Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh. Theo thống kê của Trung tâm nghiên cứu kinh tế – Ngân hàng thương mại Hàng hải Việt Nam (MSB), hiện nay Việt Nam có khoảng 40 công ty cho vay ngang hàng đang hoạt động. 

Trong số đó, có 10 công ty có nguồn gốc từ Trung Quốc, một số công ty từ Indonesia và Singapore, được đăng ký dưới các ngành nghề kinh doanh khác như tư vấn quản lý hay tư vấn tài chính. Một số công ty tiêu biểu trong lĩnh vực này bao gồm Tima, Fiin, Mofin, và Lenbiz.

Dù hoạt động P2P Lending phát triển nhanh chóng, vẫn còn nhiều rủi ro và thách thức về mặt pháp lý. Trong Công văn số 5228/NHNN-CSTT ngày 08/7/2019 của Ngân hàng Nhà nước, các công ty đăng ký ngành nghề kinh doanh là tư vấn tài chính, môi giới tài chính đồng thời, họ tự giới thiệu mình với người dùng là các công ty P2P Lending chuyên cung cấp các dịch vụ kết nối nhà đầu tư với người đi vay. 

Tuy nhiên, pháp luật Việt Nam hiện nay chưa có quy định cụ thể về hoạt động P2P Lending. Điều này có nghĩa là các công ty này chưa được cấp phép chính thức, dẫn đến nhiều rủi ro cho cả nhà đầu tư và người vay.

Các rủi ro chính trong hoạt động cho vay ngang hàng

Rủi ro khi cho vay về nguồn tài chính

Hiện tại, các công ty P2P Lending tại Việt Nam thực hiện hoạt động cho vay bằng nguồn tài chính của chính họ. Điều này gây khó khăn cho các cơ quan chức năng trong việc kiểm tra nguồn gốc tài chính, tạo điều kiện cho các hành vi không minh bạch hoặc thậm chí là rửa tiền và tài trợ khủng bố.

Rủi ro về lãi suất và phí đầu tư, cho vay

Theo quy định tại khoản 1 Điều 468 Bộ Luật Dân sự năm 2015, mức lãi suất thỏa thuận không được vượt quá 20%/năm của khoản tiền vay. 

Tuy nhiên, thực tế hiện nay, nhiều ứng dụng vay tiền trực tuyến có mức lãi suất lên tới xấp xỉ 44,1%/tháng, quy đổi theo năm thì phải trả lãi lên tới 529,2%. Thậm chí, nhiều ứng dụng vay tiền không công khai lãi suất và phí cho vay, chỉ đưa ra thông tin mơ hồ như “vay càng nhiều, phí và lãi suất càng ít”. Việc thiếu minh bạch này có thể dẫn đến các hành vi lừa đảo khách hàng và kinh doanh không lành mạnh, đặc biệt là tín dụng đen.

Rủi ro về nền tảng giao dịch trực tuyến

Hệ thống kiểm soát an ninh mạng của Việt Nam còn chưa đồng bộ, lỏng lẻo, dẫn đến tình trạng thông tin cá nhân của các bên tham gia chưa được bảo mật. Điều này có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng nếu có rủi ro xảy ra, khiến quyền lợi của người tham gia không được bảo vệ đầy đủ.

Nhìn chung, dù có tiềm năng lớn, hoạt động cho vay ngang hàng tại Việt Nam vẫn đang phải đối mặt với nhiều thách thức và rủi ro. Việc xây dựng một khung pháp lý đồng bộ và rõ ràng sẽ là bước quan trọng để đảm bảo sự phát triển bền vững của lĩnh vực này.

Cơ chế pháp lý đối với P2P Lending tại Việt Nam

Hiện tại, Việt Nam chưa có một cơ chế pháp lý đồng bộ để điều chỉnh hoạt động cho vay ngang hàng. Mô hình hoạt động của các công ty P2P Lending phải tuân theo pháp luật doanh nghiệp, trong khi lãi suất cho vay chịu sự điều chỉnh của pháp luật dân sự. Đồng thời, huy động vốn vay của nhà đầu tư không được công nhận là hoạt động cấp tín dụng theo Luật Tổ chức tín dụng, do đó không được Ngân hàng Nhà nước cấp phép.

Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước đã nhận thấy tiềm năng của P2P Lending trong việc hỗ trợ phổ cập tài chính và mở rộng kênh tiếp cận tài chính cho nền kinh tế. Quyết định số 328/QĐ-NHNN và Quyết định số 999/QĐ-TTg là những bước đầu tiên trong việc nghiên cứu và xây dựng cơ chế quản lý thử nghiệm cho hoạt động Fintech, bao gồm P2P Lending. Quyết định số 1238/QĐ-NHNN cũng nhấn mạnh sự cần thiết của cơ chế thử nghiệm có kiểm soát đối với các hoạt động công nghệ tài chính.

Đề xuất xây dựng khung pháp lý đối với P2P Lending tại Việt Nam

Việc xây dựng khung pháp lý đối với P2P Lending tại Việt Nam là cần thiết nhằm đảm bảo tính an toàn và minh bạch cho thị trường. Dựa trên kinh nghiệm của Trung Quốc và những thách thức hiện tại tại Việt Nam, chúng ta cần một hệ thống pháp lý và cơ quan quản lý chuyên biệt để điều chỉnh hoạt động này. 

Học hỏi kinh nghiệm quốc tế

Trung Quốc là quốc gia đầu tiên ở châu Á phát triển mô hình cho vay ngang hàng từ năm 2007 và đã đạt được nhiều thành tựu. Tuy nhiên, sự phát triển nhanh chóng và thiếu kiểm soát đã dẫn đến nhiều vấn đề nghiêm trọng như chủ sở hữu công ty ôm tiền bỏ trốn, hệ thống an ninh mạng yếu kém và hành vi lừa đảo. Để khắc phục, Trung Quốc đã áp dụng 10 biện pháp kiểm soát, bao gồm cấm mở thêm các website P2P Lending mới, tăng cường phạt đối với các công ty lừa đảo, và thiết lập các chương trình bồi thường cho nhà đầu tư khi công ty P2P phá sản. Những biện pháp này đã giúp ổn định thị trường và bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư.

Đề xuất xây dựng hệ thống pháp lý đối với P2P Lending tại Việt Nam

Quy định đối với việc đăng ký ngành nghề kinh doanh

Cần bổ sung danh mục ngành nghề hoạt động trong lĩnh vực P2P Lending để bảo đảm quyền tự do kinh doanh và hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp trong lĩnh vực tài chính. Việc này cần xác định cụ thể cơ quan có thẩm quyền cấp phép và quản lý hoạt động P2P, đảm bảo tính minh bạch và trách nhiệm pháp lý của các doanh nghiệp tham gia.

Quy định đối với phí cho vay và lãi suất

Lãi suất cho vay tín dụng phải tuân theo quy định của Ngân hàng Nhà nước để đảm bảo quyền lợi của nhà đầu tư và người vay. Cần có quy định rõ ràng về loại phí và mức phí được thu của khách hàng, tránh tình trạng các công ty cho vay ngang hàng tự đặt ra mức phí quá cao, vượt quá khả năng chi trả của người vay.

Quản lý nền tảng công nghệ số

Cần có cơ chế giám sát, kiểm tra và thanh tra đối với các công ty P2P Lending, đảm bảo dữ liệu về thông tin khoản vay và thông tin cá nhân được quản lý chặt chẽ. Việc thiết lập nguồn quỹ dự phòng rủi ro là cần thiết để bảo vệ các bên tham gia trong trường hợp xảy ra mất dữ liệu hoặc lỗi hệ thống thông tin.

Xác định chủ thể chịu trách nhiệm

Việc xác định rõ ràng công ty P2P là một trung gian tài chính hay chỉ là bên môi giới sẽ quyết định trách nhiệm pháp lý khi xảy ra rủi ro, mất mát nguồn vốn đầu tư, và vi phạm nghĩa vụ. Điều này cần được quy định chi tiết để đảm bảo quyền lợi và nghĩa vụ của tất cả các bên tham gia.

Nâng cao công tác tuyên truyền

Cần phổ biến thông tin cho người dân về những thuận lợi và rủi ro của mô hình cho vay ngang hàng, giúp họ hiểu rõ và có kiến thức để có thể tự bảo vệ mình cũng như phòng tránh trước các hành vi lừa đảo. Điều này sẽ nâng cao nhận thức và tránh sa vào bẫy tín dụng đen.

Phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan

Ngân hàng Nhà nước cần phối hợp với các cơ quan liên quan như Bộ Công an, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính, Bộ Thông tin và Truyền thông, và các cơ quan tư pháp để theo dõi, giám sát và đưa ra các đánh giá tác động. Điều này sẽ làm căn cứ xây dựng hệ thống pháp luật hoàn thiện cho hoạt động P2P Lending.

Nhìn chung, việc xây dựng khung pháp lý đối với P2P Lending tại Việt Nam là một nhiệm vụ cấp bách và phức tạp. Tuy nhiên, với những biện pháp kiểm soát chặt chẽ và học hỏi từ kinh nghiệm quốc tế, Việt Nam có thể xây dựng được một hệ thống P2P Lending an toàn, minh bạch và hiệu quả, góp phần thúc đẩy nền kinh tế và bảo vệ quyền lợi của các bên tham gia.

Lời kết

Trong bối cảnh nền kinh tế số và sự phát triển của công nghệ tài chính, hoạt động cho vay ngang hàng tại Việt Nam có tiềm năng lớn nhưng cũng đối mặt với nhiều rủi ro pháp lý. Việc xây dựng khung pháp lý đối với P2P Lending một cách đồng bộ và rõ ràng là cần thiết để đảm bảo an toàn cho tất cả các bên liên quan và thúc đẩy sự phát triển bền vững của thị trường P2P Lending. Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước cần tiếp tục nghiên cứu và triển khai các biện pháp quản lý phù hợp, tạo điều kiện cho P2P Lending phát triển mạnh mẽ và hiệu quả.

Việc quản trị rủi ro P2P lending là một điều vô cùng cần thiết, đặc biệt là khi giải pháp tài chính này đang ngày càng phát triển tại Việt Nam. Trong thời đại công nghệ số, P2P lending nổi lên như một giải pháp tài chính linh hoạt và tiện lợi, mang lại lợi ích lớn cho cả người cho vay và người đi vay. Tuy nhiên, đi kèm với những tiềm năng là những rủi ro không nhỏ.  Bài viết này sẽ cung cấp cái nhìn toàn diện về P2P lending, các rủi ro liên quan và giải pháp quản trị hiệu quả, đặc biệt là bài học kinh nghiệm cho Việt Nam.

Khái niệm và quy trình cho vay P2P

Khái niệm P2P lending

P2P lending, hay cho vay ngang hàng, là hình thức giao dịch tài chính trực tiếp giữa các cá nhân mà không cần thông qua tổ chức tài chính trung gian. Thông qua các nền tảng trực tuyến, người cho vay và người vay có thể kết nối trực tiếp, giảm thiểu các thủ tục phức tạp và chi phí liên quan. Hình thức này giúp đơn giản hóa quy trình vay vốn, giúp người vay dễ dàng tiếp cận nguồn vốn với lãi suất minh bạch sau khi cung cấp các thông tin cơ bản về thu nhập và điểm tín dụng.

Quy trình cho vay P2P

Quy trình cho vay P2P bao gồm các bước sau:

• Đăng ký vay: Người vay đăng ký khoản vay trên nền tảng P2P, cung cấp thông tin cần thiết như thu nhập, điểm tín dụng.
• Đánh giá rủi ro: Nền tảng cho vay đánh giá rủi ro tín dụng của người vay dựa trên các tiêu chí như hành vi tín dụng, điểm tín dụng, thông tin từ bên thứ ba.
• Quyết định đầu tư: Người cho vay quyết định đầu tư dựa trên thông tin đã được cung cấp.
• Giải ngân: Sau khi khoản vay được chấp nhận, các bên thứ ba như ngân hàng hoặc dịch vụ tài chính sẽ hỗ trợ quá trình giải ngân.
• Hoàn trả: Người vay hoàn trả tiền vay cho người cho vay thông qua sự hỗ trợ của các bên thứ ba.

Những rủi ro trong hoạt động P2P lending

Rủi ro đăng ký

Rủi ro có thể phát sinh ngay từ khâu đăng ký, bao gồm các rủi ro về ý định cho vay, ý định sử dụng khoản vay, và các yêu cầu cho vay lừa đảo hoặc phạm pháp. Sự bất cân xứng thông tin có thể ảnh hưởng đến lòng tin và quyết định cho vay của người cho vay.

Rủi ro đánh giá

Rủi ro thông tin bất cân xứng là yếu tố chính gây ra rủi ro trong khâu đánh giá. Nếu các bên không cung cấp thông tin minh bạch, nền tảng sẽ không thể đánh giá chính xác rủi ro tín dụng của người vay, dẫn đến các quyết định cho vay không hiệu quả và nguy cơ không thu hồi được nợ.

Rủi ro thanh toán

Cho vay P2P thường không có tài sản bảo đảm và phụ thuộc vào khả năng trả nợ của người vay. Nếu không có biện pháp quản trị rủi ro hiệu quả, nguy cơ vỡ nợ là rất cao. Thêm vào đó, việc lạm dụng dữ liệu quyền riêng tư của người vay và người cho vay cho các mục đích khác là một rủi ro hiện hữu.

Rủi ro hoàn trả nợ vay

Nền tảng cho vay không kiểm soát tốt rủi ro tín dụng có thể dẫn đến tình trạng người vay không thể trả nợ đúng hạn. Điều này đặc biệt nguy hiểm đối với các nền tảng mới, thiếu kinh nghiệm trong quản lý rủi ro tín dụng.

Rủi ro quyết định đầu tư

Người cho vay có thể gặp rủi ro do niềm tin vào nền tảng và người vay không đủ mạnh. Hành vi bầy đàn, các khuyến nghị đầu tư chưa hợp lý có thể dẫn đến các quyết định đầu tư sai lầm, ảnh hưởng đến khả năng thu hồi vốn.

Rủi ro đăng ký nền tảng

Nền tảng cho vay có thể đối mặt với rủi ro không đáp ứng yêu cầu về các chức năng tài chính, bị buộc phải đóng cửa hoặc không được giám sát hiệu quả. Điều này có thể dẫn đến sự biến tướng của cho vay P2P và các hoạt động phạm pháp như rửa tiền.

Kinh nghiệm quản trị rủi ro P2P lending

Việc quản trị rủi ro P2P lending là yếu tố sống còn để đảm bảo sự phát triển bền vững của mô hình này. Các nền tảng cho vay P2P đã tích lũy nhiều kinh nghiệm trong việc đối phó với các rủi ro khác nhau, từ khâu đăng ký đến khâu hoàn trả nợ vay. Dưới đây là những kinh nghiệm quan trọng trong việc quản trị rủi ro cho hoạt động cho vay P2P.

Quản trị rủi ro trong khâu đăng ký

Nền tảng P2P cần đảm bảo cung cấp các dịch vụ chất lượng với thông tin rõ ràng và chính xác. Điều này giúp người dùng cảm thấy dễ dàng và tiện lợi khi tham gia nền tảng, đồng thời giảm thiểu rủi ro liên quan đến thông tin sai lệch.

Đồng thời, các nền tảng phải cam kết bảo vệ thông tin cá nhân của người dùng, tránh lộ lọt thông tin và đảm bảo việc sử dụng thông tin đúng mục đích. Điều này không chỉ giúp nâng cao độ tin cậy của nền tảng mà còn thu hút được nhiều người dùng hơn.

Bên cạnh đó, danh tiếng và độ tin cậy của nền tảng là yếu tố then chốt để thu hút và giữ chân người dùng. Các biện pháp như xác minh danh tính và phỏng vấn trực tiếp có thể được áp dụng để đảm bảo tính chính xác của thông tin người dùng.

Quản trị rủi ro trong khâu đánh giá

Nền tảng nên sử dụng các công cụ phân tích dữ liệu lớn và thuật toán phức tạp để đánh giá rủi ro tín dụng. Việc khai thác dữ liệu và dự báo hiệu suất khoản vay giúp cung cấp cái nhìn toàn diện và chính xác hơn về khả năng trả nợ của người vay.

Ngoài ra việc sở hữu một kỹ thuật phát hiện gian lận và chấm điểm tín dụng giúp giảm thiểu rủi ro thông tin bất cân xứng. Hệ thống hỗ trợ quyết định và đánh giá danh mục đầu tư cũng được triển khai để giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định hợp lý.

Đồng thời, các nền tảng có thể sử dụng kỹ thuật thống kê dựa trên sự khác biệt về chi phí và lợi nhuận để đánh giá hiệu quả của các khoản vay. Việc khai thác văn bản và lý thuyết bước đi ngẫu nhiên cũng giúp nâng cao khả năng dự đoán và quản lý rủi ro.

Quản trị rủi ro tại bước thanh toán

Hệ thống cần có cơ chế thông báo sớm khi phát hiện vấn đề trong quá trình thanh toán, giúp giảm thiểu rủi ro vỡ nợ và thanh toán không đúng hạn. Thông báo kịp thời giúp người vay có thể xử lý tình huống nhanh chóng và tránh các hậu quả nghiêm trọng.

Không chỉ vậy, các nhà quản trị cũng cần thực hiện đánh giá chi tiết từng khoản vay, phân tích tình trạng tài chính và tín dụng của người vay. Việc này giúp nền tảng có cái nhìn toàn diện và chính xác hơn về khả năng trả nợ của người vay.

Quản trị rủi ro trong khâu thực hiện hoàn trả nợ vay

Các nền tảng đã thiết lập hệ thống thông báo cho các bên liên quan khi người vay không trả nợ đúng hạn, giúp nhanh chóng đưa ra biện pháp xử lý. Hệ thống này giúp các bên có thể theo dõi và quản lý khoản vay một cách hiệu quả hơn.

Ngoài ra, một tính năng hữu ích khác cũng đã được áp dụng là đặt ra các hình thức phạt đối với người vay không hoàn trả nợ đúng hạn, tạo động lực để họ tuân thủ cam kết thanh toán. Các hình phạt cần được quy định rõ ràng và công khai để người vay có ý thức trách nhiệm cao hơn.

Quản trị rủi ro trong bước quyết định đầu tư

Các nền tảng luôn đảm bảo cung cấp dịch vụ và thông tin chất lượng cao giúp người cho vay có cơ sở đưa ra quyết định đầu tư chính xác. Việc này giúp xây dựng lòng tin và tạo điều kiện thuận lợi cho các quyết định đầu tư.

Bên cạnh đó, các nền tảng cũng sử dụng các kỹ thuật phân cụm và cơ chế đấu thầu tự động giúp phát hiện những người cho vay bất thường và tối ưu hóa chiến lược đầu tư. Việc này giúp đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả của quá trình đầu tư.

Quản trị rủi ro trong bước đăng ký nền tảng P2P Lending

Trong bước này, các nhà quản trị đã rất chú trọng đến thiết kế web và dịch vụ khách hàng, đảm bảo nền tảng hoạt động hiệu quả và thân thiện với người dùng. Điều này giúp nâng cao trải nghiệm người dùng và tăng cường sự tương tác trên nền tảng.

Ngoài ra, việc thiết lập các quy định và luật pháp rõ ràng cũng được chú trọng để quản lý hoạt động cho vay P2P, đảm bảo an toàn và tính thanh khoản. Các quy định này cần dựa trên kinh nghiệm thực hiện tại các quốc gia khác, chú trọng đến an toàn, khả năng sinh lợi và dịch vụ khách hàng.

Hoạt động P2P Lending tại Việt Nam

Hoạt động cho vay ngang hàng (P2P) tại Việt Nam đã dần hình thành cùng với sự phát triển mạnh mẽ của internet và các thiết bị di động thông minh. Hiện nay, mô hình cho vay P2P tại Việt Nam được chia thành bốn nhóm chính:

• Nhóm đầu tiên bao gồm các công ty cung cấp công nghệ đơn thuần, còn được gọi là P2P truyền thống. Các công ty này chỉ cung cấp nền tảng công nghệ và hưởng phí dịch vụ, đóng vai trò trung gian kết nối giữa người cho vay và người vay.
• Nhóm thứ hai là các công ty hợp tác với ngân hàng để cho vay đối với khách hàng cá nhân và các doanh nghiệp siêu nhỏ.
• Nhóm thứ ba là các công ty tự huy động vốn và sau đó cho vay lại, hoạt động giống như các ngân hàng truyền thống.
• Nhóm cuối cùng bao gồm các công ty cầm đồ xây dựng ứng dụng và trang web riêng để cho vay dưới hình thức cho vay nặng lãi hoặc liên kết với công ty công nghệ để hỗ trợ hoạt động cho vay cầm đồ.

Về cơ bản, đa số các nền tảng P2P tại Việt Nam hoạt động theo mô hình P2P truyền thống, hướng tới đối tượng khách hàng vay tiêu dùng và các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa. Các khoản vay chủ yếu là cho vay tín chấp, tập trung chủ yếu ở các thành phố lớn với nguồn vốn nhỏ. Mặc dù lãi suất cho vay thường không quá 20% mỗi năm, nhưng tổng các khoản phí và lãi mà khách hàng phải trả có thể lên tới 30% – 50% mỗi tháng, bao gồm các loại phí như phí tư vấn và phí trả nợ trước hạn.

Bên cạnh các nền tảng hoạt động theo mô hình truyền thống, vẫn còn nhiều nền tảng khác hoạt động theo các mô hình tự huy động vốn và cho vay, hoặc liên kết với công ty công nghệ để hỗ trợ cho vay cầm đồ. Tuy nhiên, các mô hình này hoạt động tương tự như ngân hàng và không được xem là chính thống. Mặc dù nhu cầu về các khoản vay P2P tại Việt Nam đã tồn tại từ vài năm nay, nhưng hoạt động này vẫn còn khá mới mẻ và chưa được công nhận chính thức.

Để đảm bảo hoạt động P2P đi đúng hướng và giảm thiểu rủi ro cho các bên liên quan, cần có các giải pháp quản trị rủi ro hiệu quả cho nhóm hoạt động này.

Giải pháp quản trị rủi ro P2P Lending tại Việt Nam

Luật pháp hóa vay P2P

Một trong nhưng giải pháp quan trọng nhất để quản trị rủi ro P2P Lending tại Việt Nam đó chính là luật pháp hóa lĩnh vực này. Việc thiết lập các quy định pháp lý rõ ràng là cần thiết để bảo vệ các bên tham gia và đảm bảo hoạt động cho vay P2P diễn ra minh bạch, an toàn. Cần có các quy định về cấp phép hoạt động và giám sát chặt chẽ từ cơ quan quản lý nhà nước.

Đảm bảo chất lượng của thông tin được cung cấp 

Nền tảng cần đảm bảo chất lượng dịch vụ, cung cấp thông tin minh bạch và chính xác. Việc bảo mật thông tin người dùng và dữ liệu giao dịch cũng là yếu tố quan trọng để tạo lòng tin cho người tham gia.

Sử dụng các ứng dụng hiện đại

Áp dụng các công nghệ tiên tiến như phân tích dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo để đánh giá rủi ro và quản lý tín dụng hiệu quả. Điều này giúp giảm thiểu rủi ro và nâng cao hiệu quả hoạt động.

Quy định tiêu chuẩn tín dụng

Xác định các tiêu chuẩn tín dụng rõ ràng, quy định cụ thể về các tiêu chí đánh giá tín dụng và khả năng trả nợ của người vay. Điều này giúp đảm bảo nền tảng hoạt động an toàn và hiệu quả.

Lời kết

Quản trị rủi ro P2P lending là yếu tố quan trọng để đảm bảo sự phát triển bền vững của hình thức cho vay này. Các kinh nghiệm quốc tế và giải pháp quản trị rủi ro cần được áp dụng linh hoạt và hiệu quả tại Việt Nam. Điều này sẽ giúp bảo vệ quyền lợi của các bên tham gia, tạo sự tin cậy và thúc đẩy sự phát triển của thị trường cho vay P2P trong nước. Đồng thời, việc đảm bảo an ninh, minh bạch và tuân thủ các quy định pháp lý cũng là chìa khóa để mô hình P2P lending phát triển mạnh mẽ và bền vững tại Việt Nam.

Luật pháp hóa vay ngang hàng là một bước quan trọng trong việc quản lý và phát triển thị trường P2P Lending tại Việt Nam. Trong bối cảnh mô hình này đang phát triển mạnh mẽ trên thế giới, việc nghiên cứu và áp dụng các biện pháp pháp lý phù hợp sẽ giúp thúc đẩy sự phát triển bền vững, an toàn và hiệu quả của hoạt động vay ngang hàng tại Việt Nam.

Tình hình P2P Lending trên thế giới

Xu hướng phát triển

Trong những năm gần đây, cho vay ngang hàng (P2P Lending) đã trở thành một xu thế mới, thay thế các khoản vay truyền thống từ ngân hàng thương mại. Mô hình này đặc biệt hấp dẫn đối với các cá nhân và doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa – những đối tượng thường gặp khó khăn trong việc tiếp cận nguồn vốn từ các ngân hàng truyền thống do rủi ro cao và thiếu dữ liệu tín dụng.

Các nền tảng P2P Lending giải quyết vấn đề này bằng cách sử dụng quy trình tự động và các mô hình rủi ro tín dụng dựa trên dữ liệu phi truyền thống, giúp giảm chi phí và tăng hiệu quả. Những quốc gia có thị trường P2P Lending lớn nhất thế giới bao gồm Trung Quốc, Mỹ, Anh và Nhật Bản.

Rủi ro và thách thức

Mặc dù mang lại nhiều lợi ích, P2P Lending cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Nhà đầu tư có nguy cơ mất vốn và người vay có thể phải chịu lãi suất cao trong trường hợp thiếu nguồn vốn đầu tư. Các cơ quan quản lý phải đối mặt với thách thức bảo vệ các bên tham gia khỏi rủi ro hệ thống, duy trì một thị trường công bằng và an toàn, đồng thời khuyến khích sự phát triển của mô hình này để hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Các nguyên tắc quản lý

Các nguyên tắc quản lý hoạt động P2P Lending trên thế giới bao gồm:

• Cung cấp kênh đầu tư an toàn: Đảm bảo nhà đầu tư có kênh đầu tư an toàn và hiệu quả.
• Tiếp cận vốn hợp lý: Giúp người vay tiếp cận nguồn vốn với điều kiện hợp lý.
• Phân biệt rủi ro vỡ nợ: Đánh giá và phân biệt đối tượng vay dựa trên rủi ro vỡ nợ.
• Giảm thiểu rủi ro tín dụng: Cung cấp thông tin chính xác về rủi ro tín dụng cho nhà đầu tư.
• Duy trì thị trường cạnh tranh: Đảm bảo sự cạnh tranh giữa các nền tảng P2P để tránh rủi ro hệ thống.
• Tăng cường sức mạnh trong khủng hoảng: Đảm bảo hoạt động cho vay vẫn tiếp tục mạnh mẽ trong thời kỳ suy thoái kinh tế.
• Đóng góp cho kinh tế thực: Hỗ trợ nền kinh tế thực và mang lại lợi ích cho xã hội.

Mặc dù đây là những nguyên tắc quản lý chung cho hoạt động vay ngang hàng, tuy nhiên trên thế giới, mỗi quốc gia lại có một phong cách quản lý khác nhau, có nước tập trung vào việc thắt chặt tài chính, có nước lại nới lỏng điều này. 

Tình hình cho vay P2P Lending tại Việt Nam

Hiện trạng phát triển

Trong thị trường tài chính toàn cầu gần đây, mô hình cho vay ngang hàng (P2P Lending) đã trở thành một xu hướng nổi bật, thay thế cho các hoạt động cho vay truyền thống của ngân hàng. 

Tại Việt Nam, P2P Lending đang từng bước hình thành và phát triển mạnh mẽ. Hiện nay, Việt Nam có khoảng 100 công ty P2P Lending, bao gồm cả các công ty đã đi vào hoạt động chính thức và một số công ty đang trong giai đoạn thử nghiệm như Tima, Trust Circle, Vay mượn, Lendmo, Wecash, và InterLoan. Tuy nhiên, con số thực tế có thể lớn hơn do chưa có thống kê chính thức từ các cơ quan quản lý.

Các nền tảng P2P Lending tại Việt Nam chủ yếu hoạt động theo phương thức truyền thống, tập trung vào khách hàng vay tiêu dùng và các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa. Các khoản vay thường là vay tín chấp, tập trung ở các thành phố lớn và có nguồn vốn nhỏ. Lãi suất cho vay không quá 20%/năm, nhưng thu nhiều loại phí như phí tư vấn, phí trả nợ trước hạn. Tổng các khoản phí và lãi khách hàng phải trả có thể lên đến 30% – 50%/tháng.

Thách thức và cơ hội

Bên cạnh những tiềm năng phát triển, thị trường P2P Lending tại Việt Nam cũng đối mặt với nhiều thách thức. Các ngân hàng Việt Nam đang hướng tới áp dụng các nguyên tắc của Basel II, yêu cầu các ngân hàng phải thận trọng hơn trong việc cấp tín dụng và nâng cao các yêu cầu cho vay. Điều này tạo ra khó khăn cho khu vực kinh tế tư nhân trong việc huy động vốn, mở ra cơ hội cho các mô hình P2P Lending phát triển để đáp ứng nhu cầu này.

Một số công ty P2P Lending đã thành lập các liên kết với các ngân hàng để cung cấp dịch vụ tài khoản cho khách hàng đầu tư, như Công ty cổ phần Interloan hợp tác với Sacombank, Nam Á Bank và Vietcapital Bank; Công ty cổ phần Tima và Ngân hàng Quốc dân (NCB), Ngân hàng thương mại cổ phần Nam Á (Nam A Bank); Công ty cổ phần Lendbiz hợp tác với Ngân hàng Thương mại cổ phần Xăng dầu Petrolimex (PG Bank), Ngân hàng Quốc tế (VIB).

Các quy định pháp lý hiện hành

Pháp luật hiện hành của Việt Nam chưa có một đạo luật riêng hoặc văn bản quy phạm pháp luật chỉ để điều chỉnh hoạt động cho vay ngang hàng. Hoạt động này không được xếp vào một dạng hoạt động cấp tín dụng theo Luật Các tổ chức tín dụng năm 2010 (sửa đổi, bổ sung năm 2017). 

Theo quy định tại Điều 4 của Luật này, “cấp tín dụng” là việc thỏa thuận để tổ chức, cá nhân sử dụng hoặc cam kết sử dụng một khoản tiền theo nguyên tắc có hoàn trả bằng các nghiệp vụ như cho vay, chiết khấu, cho thuê tài chính, bao thanh toán, bảo lãnh ngân hàng và các hình thức cấp tín dụng khác. Theo đó, các nền tảng P2P không phải là tổ chức tín dụng hợp pháp tại Việt Nam và hoạt động của chúng không được xếp vào hình thức cấp tín dụng chính thức.

Tuy nhiên, khi pháp luật hiện hành chưa có quy định nào cấm hoạt động cho vay ngang hàng, các hợp đồng P2P Lending chịu sự điều chỉnh bởi các quy định về hợp đồng trong Bộ luật Dân sự năm 2015, đặc biệt là các quy định về hợp đồng vay tài sản tại Điều 465 và Điều 466. Theo đó, bên cho vay và bên vay đều có các nghĩa vụ và quyền lợi cụ thể, đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong giao dịch.

Rủi ro tiềm ẩn

Theo đánh giá của Ngân hàng Nhà nước, hoạt động P2P Lending tiềm ẩn nhiều rủi ro như rủi ro cho vay, rủi ro thông tin, rủi ro phòng chống rửa tiền và rủi ro an ninh mạng. Một số công ty P2P Lending lợi dụng sự thiếu thông tin và hiểu biết của người dân để quảng cáo và cung cấp thông tin sai lệch, khiến nhà đầu tư hiểu nhầm rằng các hoạt động đầu tư/cho vay qua các nền tảng P2P đều được bảo hiểm rủi ro. Hơn nữa, các nền tảng giao dịch trực tuyến chưa được cơ quan có thẩm quyền kiểm tra, đánh giá, dẫn đến nguy cơ bị tấn công mạng, đánh cắp thông tin.

Một số công ty P2P Lending còn lợi dụng mô hình này để thực hiện các hành vi bất hợp pháp như tín dụng đen, cho vay nặng lãi, và tài chính đa cấp. Điều này không chỉ gây thiệt hại cho người dân mà còn tác động tiêu cực đến an ninh kinh tế và ổn định xã hội.

Một số đề xuất luật pháp hóa vay ngang hàng

Xác định cơ quan chủ quản

Trước tiên, cần xác định cơ quan chủ quản các nền tảng cho vay ngang hàng (P2P Lending) để thiết lập quy định và kiểm soát hoạt động của các nền tảng này. Cơ quan này sẽ chịu trách nhiệm cấp phép hoạt động cho các nền tảng P2P hiện hành và quản lý chúng theo khung pháp lý. Việc luật pháp hóa hoạt động cho vay ngang hàng tại Việt Nam sẽ giúp đảm bảo sự minh bạch, an toàn và hiệu quả trong quá trình vận hành, giảm thiểu rủi ro cho các bên tham gia.

Luật pháp hóa vay ngang hàng qua khung pháp lý tạm thời

Để điều chỉnh và giám sát hoạt động P2P Lending, có thể thiết lập các quy định mang tính chất tạm thời (quy định hộp cát). Các quy định này cho phép các nền tảng hiện có tham gia vào một khung pháp lý chính thức. Điều này không chỉ giúp ngăn chặn các biến tướng mà còn loại bỏ những nền tảng không hiệu quả. Quy định tạm thời có thể được điều chỉnh linh hoạt để phù hợp với nhu cầu của các bên liên quan, đặc biệt trong bối cảnh thị trường P2P Lending còn mới mẻ và chưa ổn định.

Xác định vai trò của các nền tảng cho vay

Việc xác định rõ ràng vai trò của các nền tảng P2P Lending là cần thiết để đảm bảo mô hình hoạt động được minh bạch và loại bỏ các nền tảng không chính thống. Vai trò của nền tảng cũng giúp xác định rõ đối tượng khởi tạo khoản vay, từ đó phát triển thêm các quy định pháp lý hoàn chỉnh. Điều này sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc kiểm soát và quản lý hiệu quả hoạt động của các nền tảng P2P Lending.

Lập quỹ dự phòng

P2P Lending là một hình thức cho vay khá rủi ro đối với các nhà đầu tư. Để thu hút sự tham gia của các nhà đầu tư, cần thiết lập một quỹ dự phòng sau khi đã luật pháp hóa hoạt động cho vay ngang hàng. Quỹ dự phòng này sẽ đóng vai trò bảo vệ quyền lợi của các nhà đầu tư trong trường hợp rủi ro xảy ra, đảm bảo an toàn tài chính và tăng cường niềm tin vào thị trường P2P Lending.

Hỗ trợ nghiên cứu và phát triển từ bộ khoa học và công nghệ

Bộ Khoa học và Công nghệ cần hỗ trợ nghiên cứu các giải pháp công nghệ tiên tiến để cải thiện hoạt động P2P Lending. Điều này bao gồm việc phát triển các hệ thống an ninh mạng, công nghệ chống rửa tiền và các công cụ quản lý rủi ro. Sự hỗ trợ này sẽ giúp các nền tảng P2P Lending đi đúng hướng, hỗ trợ hiệu quả cho khu vực tài chính và hạn chế những rủi ro tiềm ẩn.

Lời kết

Luật pháp hóa vay ngang hàng là một bước quan trọng để phát triển và quản lý thị trường P2P Lending tại Việt Nam. Với việc áp dụng các biện pháp pháp lý phù hợp, thị trường này sẽ có cơ hội phát triển bền vững, an toàn và hiệu quả. Các đề xuất hoàn thiện pháp luật sẽ giúp hạn chế rủi ro và thúc đẩy sự phát triển của hoạt động P2P Lending, đóng góp vào sự phát triển kinh tế và xã hội của Việt Nam.